ADR. Arbitraż i Mediacja

nr 4/2018

Mediator w sporze zbiorowym – wymagania co do osoby mediatora, sposoby jego ustanawiania i wynagradzania

Maciej Jarota
asystent w Katedrze Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych KUL, doktor nauk prawnych, radca prawny
Abstrakt

Wprowadzenie W polskim prawie pracy wobec wystąpienia sporu zbiorowego między związkiem zawodowym a pracodawcą lub organizacją pracodawców w przypadku nieosiągnięcia porozumienia na etapie rokowań zgodnie z art. 10 ustawy z 23.5.1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych1 strona, która wszczęła spór i podtrzymuje zgłoszone żądania, jest zobowiązana poddać go procedurze mediacyjnej. Mediacja w aktualnych realiach prawnych ma charakter obligatoryjnej, aczkolwiek polubownej metody rozwiązywania sporów zbiorowych. Powodzenie postępowania mediacyjnego zależy m.in. od sposobu jego prowadzenia, zwłaszcza od osoby mediatora. Na podstawie art. 11 ust. 1 SporyZbiorU, mediatora ustalają wspólnie strony sporu zbiorowego. Mediatorem może zostać osoba wskazana z listy prowadzonej przez ministra właściwego do spraw pracy w uzgodnieniu z organizacjami związkowymi oraz reprezentatywnymi organizacjami pracodawców, zgodnie z art. 23 i odpowiednio art. 24 ustawy z 24.7.2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego2. W rozumieniu art. 11 ust. 2 SporyZbiorU, jeżeli strony sporu zbiorowego nie porozumieją się w terminie 5 dni w sprawie wyboru mediatora, dalsze postępowanie jest prowadzone z udziałem mediatora wskazanego, na wniosek jednej z nich, przez ministra właściwego do spraw pracy z odpowiedniej, prowadzonej przez niego listy.Procedura ustanowienia i odwołania mediatora w sporze zbiorowym Z reguły wyrażonej w art. 11 ust. 1 i 2 SporyZbiorU wynika, że ustanowienie mediatora może się odbyć na dwa sposoby: na podstawie porozumienia stron sporu zbiorowego lub w drodze wyznaczenia przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z listy urzędowej 23mediatorów na wniosek tylko jednej z nich. Pierwszy wariant zakłada zaufanie obu stron zatargu do mediatora, drugi natomiast jest możliwy dopiero, gdy nie osiągną one porozumienia co do osoby mediatora3.  Termin 5 dni na wybór mediatora przez strony, do którego odnosi się art. 11 ust. 2 SporyZbiorU, zaczyna bieg z dniem zawiadomienia przez związek zawodowy pracodawcy o podtrzymaniu zgłoszonych żądań będących przedmiotem rokowań poprzedzających mediację4. Strony mogą swobodnie przedłużyć ww. termin, jeżeli występuje u nich zamiar wybrania odpowiedniego kandydata5.  W sytuacji braku porozumienia co do wyboru mediatora przez strony, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wedle uznania...