Abstrakt

Wprowadzenie Problem zaangażowania podmiotów trzecich w postępowaniach sądowych i arbitrażowych jest tematem wielu gorących debat zarówno w dyskursie medialnym, jak i naukowym. Pomimo że udział osób trzecich w międzynarodowych postępowaniach z zakresu arbitrażu inwestycyjnego nie jest niczym nowym, to sama kwestia zaangażowania osób postronnych wciąż nie została wystarczająco uregulowana w istniejących aktach prawnych1. Nie wytworzono również stałej, niezmiennej praktyki orzeczniczej – poszczególne trybunały arbitrażowe dokonują różnorodnych, niejednokrotnie sprzecznych ze sobą, rozstrzygnięć. Kiedy w 2015 r. w międzynarodowej ankiecie poświęconej poprawie i innowacjom w arbitrażu międzynarodowym zapytano uczestników postępowań jakie mieli doświadczenia z finansowaniem powoda przez podmioty trzecie, otrzymano następujące odpowiedzi. Ponad jedna trzecia, bo aż 39% ankietowanych odpowiedziała, że doświadczyła tego zjawiska osobiście: z czego 12% pytanych przyznało, że sami skorzystali z takiego finansowania, a 27% spotkało się z finansowaniem w swojej praktyce2. Wskazane dane potwierdzają zatem, że finansowanie przez osoby trzecie jest obecnie zjawiskiem powszechnym, z którym na co dzień spotykają się liczni uczestnicy postępowań arbitrażowego w zakresie inwestycji.69 Jak słusznie zauważył były sędzia Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości Thomas Buergenthal, rozpowszechnianie się sporów międzynarodowych oraz sposób ich rozwiązywania wymaga zwiększonej uwagi ze strony społeczności międzynarodowej w zakresie standardów etycznych, które są niezbędne dla zapewnienia przestrzegania rządów prawa w procesie rozstrzygania tych sporów3. Liczne wątpliwości natury prawnej i etycznej w zakresie zaangażowania osób trzecich w spór pomiędzy inwestorem a państwem przyjmującym wywołuje m.in. kwestia konieczności ujawnienia tożsamości fundatora, jego związku ze wspieraną stroną i arbitrami oraz motywacje stojące za wsparciem informacyjnym, prawnym lub finansowym strony. Z uwagi na swoją złożoność przytoczony problem wymaga refleksji nad istotą sporów inwestycyjnych oraz...