Abstrakt

Wprowadzenie  Elektroniczna mediacja jest częścią pewnego szerszego pojęcia, które jest określane mianem Online Dispute Resolution (ODR). Pojęcie ODR nie jest pojęciem jednolicie definiowanym w literaturze. Najczęściej termin ten odnoszony jest do wykorzystania Internetu w celu rozstrzygania sporów za pomocą alternatywnych względem postępowania sądowego metod rozwiązywania sporów, określanych również jako metody ADR1. Ujęcia tego nie sposób kwestionować, gdyż ODR rzeczywiście oznacza wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych, opartych na funkcjonowaniu globalnej sieci komputerowej, w celu rozstrzygania sporów przy pomocy metod alternatywnych, wśród których wyróżnić można w szczególności mediację. Jednakże nie sposób również nie zauważyć, że niekiedy rozwiązania te jednocześnie zmieniają metody, dzięki którym spory są rozwiązywane. W rezultacie niektóre z metod ODR charakteryzują się innymi właściwościami niż „tradycyjne” metody ADR, od których pochodzą. Dlatego też słusznie w literaturze podkreśla się, że ODR nadaje nowy wymiar alternatywnym metodom rozwiązywania sporów2. Zmiana obejmująca płaszczyznę wzajemnej komunikacji może bowiem wpłynąć na specyfikę procesu, którego celem jest rozwiązanie konfliktu. Twierdzenie to pozostaje aktualne również w stosunku do stanowiącej przedmiot niniejszego opracowania mediacji elektronicznej.33  Wybór przedmiotu analizy sprowadzający się do elektronicznej mediacji jako instytucji należącej do obszaru elektronicznych metod rozwiązywania sporów, jak słusznie podkreśla się w literaturze3, świadczy o wysokim stopniu rozwoju ODR. Tego typu analizy, koncentrujące się na określonej metodzie rozstrzygania sporów, wykraczają bowiem poza wstępną fazę analizy zagadnień związanych z ODR, która ograniczała się do omawiania problematyki wykorzystania Internetu w celu rozstrzygania sporów w ogóle, bez szczególnego nacisku na konkretne metody. Zakres zastosowania mediacji elektronicznej  Zakres zastosowania elektronicznych metod rozwiązywania sporów, w tym mediacji elektronicznej, obejmuje przede wszystkim spory powstające w środowisku elektronicznym. Sama idea elektronicznych metod rozwiązywania sporów powstała w efekcie założenia, że możliwości oferowane przez globalną sieć komputerową mogą być odpowiedzią na wiele problemów, które z coraz większą częstotliwością zaczęły się pojawiać w tym środowisku4. Z czasem metody ODR zaczęto postrzegać jako podstawową formę alternatywnego rozwiązywania sporów generowanych w środowisku elektronicznym.  Zasadniczy obszar zastosowania metod ODR, a w szczególności mediacji elektronicznej, od początku stanowiły spory powstające w Internecie na tle handlu elektronicznego, tj. specyficznego rodzaju handlu obejmującego zakup oraz sprzedaż towarów i usług za pośrednictwem sieci internetowej. Jeden z pierwszych, zwieńczonych sukcesem, projektów obejmujących elektroniczną mediację, dotyczył świadczenia usług mediacyjnych między...