Abstrakt

Uwagi wstępne o instytucji Komisji Rozjemczej   Komisje Rozjemcze (Dispute Adjudication Boards) zaczęto powoływać w latach 70. ubiegłego wieku w USA, a następnie w Wielkiej Brytanii. We wzorze warunków kontraktowych FIDIC instytucja Komisji Rozjemczej pojawiła się po raz pierwszy w utworzonej 5w 1995 r. pomarańczowej książce FIDIC. Przewidziano tam powołanie Komisji Rozjemczej na cały czas trwania kontraktu. Od 1999 r. powoływanie Komisji przewidują najczęściej stosowane w Polsce wzory warunków kontraktowych FIDIC – tzw. Czerwona Książka, Żółta Książka oraz Srebrna Książka, a postępowanie przed Komisjami Rozjemczymi jest współcześnie powszechnie stosowanym sposobem rozwiązywania sporów w światowym przemyśle budowlanym2.   Komisji Rozjemczej przypisuje się dwojaką rolę. Jej zadaniem jest zapobieganie sporom, a także rozwiązywanie już istniejących konfliktów. Zazwyczaj jedna z wymienionych funkcji jest dominująca, będąc naturalną konsekwencją tego czy jest to Komisja stała czy Komisja ad hoc – konstytuująca się dopiero w obliczu pojawienia się sporu. W praktyce, do rzadkości należy powoływanie przez strony stałej Komisji Rozjemczej, której zadaniem jest bieżące monitorowanie wykonywania umowy oraz wywiązywania się przez strony ze zobowiązań kontraktowych. Taka tendencja jest szeroko krytykowana w doktrynie, podnosi się bowiem, że jedynie działająca nieprzerwanie podczas trwania kontraktu Komisja jest w stanie zapobiegać powstaniu sporu lub rozwiązać go we wczesnym stadium i tym samym pozwala uniknąć eskalacji konfliktów, często prowadzących do zaburzenia procesu realizacji kontraktu. W efekcie „zdecydowanie zbyt wiele projektów cierpi z powodu opóźnień lub przestojów spowodowanych sporami (…)”3. Komisja stała jest korzystniejsza od powołanej ad hoc, zwłaszcza kiedy kontrakt jest oparty o Żółtą Książkę – powinna być czynna w chwili, gdy dokumentacja projektowa jest przekazywana zamawiającemu przez wykonawcę, ponieważ wszelkie spory powstałe na tle błędów czy braków w projekcie, nie korygowanych na wstępie, mogą później spowodować poważne następstwa4.   Członkowie Komisji stałej posiadają większą wiedzę o specyfice danej inwestycji, stosunkach stron, a także innych aspektach, mających znaczenie dla rozstrzygania sporu. Założenie jest więc takie, aby osoby od początku uczestniczące w pewien sposób w realizacji kontraktu, lecz jednocześnie bezstronne i niezaangażowane bezpośrednio w okoliczności będące podstawą sporu, pomogły w znalezieniu rozwiązania konfliktu. W przeciwieństwie do stałej Komisji Rozjemczej, Komisja...