Abstrakt

Wprowadzenie   W procesie mediacji strony wypracowują kompromis, który stanowi ugodę. Nad całością czuwa neutralna osoba trzecia, czyli mediator, który pomaga w dojściu do porozumienia. Umowę o mediację zawierają dwa podmioty, będące stronami sporu. Zobowiązują się one podjąć mediację co do całości lub części sporu. W umowie o mediację zawartej między stronami sporu a mediatorem określone są m.in. prawa i obowiązki mediatora, zakres jego odpowiedzialności, a także procedura mediacyjna. Stroną takiej umowy może być mediator lub organizacja zajmująca się rozwiązywaniem sporów tą metodą. Jeśli stroną umowy mediacyjnej jest organizacja to wówczas ona podpisuje umowę z mediatorem. Kwalifikacje mediatora w niektórych państwach europejskich i USA uzyskuje się po odbyciu specjalistycznego szkolenia teoretycznego, a następnie poprzez określoną praktykę. W wielu państwach mediator musi mieć wyższe wykształcenie, albo równorzędne i praktyczne doświadczenie w prawie, psychiatrii, psychologii, terapii rodzinnej, naukach społecznych lub innych związanych z nauką spokrewnioną z małżeństwem, rodziną i stosunkami międzyludzkimi. Musi też odbyć specjalistyczne szkolenia organizowane przez instytucje zajmujące się mediacją i systematycznie podnosić swoje kwalifikacje. Mediator musi przedstawiać informacje odnośnie swojego doświadczenia (jako rozjemca, sędzia, mediator albo podobny) i wykształcenia. Odbywa też konsultacje. Mediator musi stosować się do standardów etycznych. Powinien być cierpliwy, uprzejmy, poważać innych, być profesjonalistą. Musi ujawnić przed mediacją informacje i ewentualne uprzedzenia, które mogłyby stanąć na przeszkodzie pełnieniu jego funkcji. W przypadku niemożności pełnienia przez mediatora jego funkcji powołuje się na to miejsce innego mediatora. Kwalifikacje mediatora powinny być sprawdzane przez odpowiednie instytucje zajmujące się mediacją. Mediatorzy zostaną ocenieni i ustali się, którzy kandydaci mogą być wpisani na listę. W Polsce jedynym wymienionym w Kodeksie postępowania cywilnego wymogiem wobec kandydatów na mediatorów jest posiadanie zdolności do czynności prawnych, a także korzystanie w pełni z praw publicznych. Niektórzy uważają, że mediatorzy powinni posiadać stosowną wiedzę odnośnie dziedziny, której dotyczy mediacja. Jedynie bowiem wykwalifikowany mediator będzie mógł zdobyć zaufanie stron sporu. Dostrzega się rozbieżność stanowisk w zakresie pożądanego wykształcenia mediatora. Część doktryny opowiada się za wykształceniem prawniczym i wiedzą z dziedziny psychologii. Zwolennicy innego podejścia uważają, że najlepszymi mediatorami będą ci, którzy posiadają duże doświadczenie życiowe i są osobami „zaangażowanymi” społecznie. 123Ta grupa traktuje funkcję mediatora najczęściej jako misję. Mediatorem nie może być osoba, która mogłaby osiągnąć finansowe lub osobiste korzyści z mediacji. Mediatorzy muszą spełniać również wymogi, o których decydują ustawy, regulaminy i kodeksy. W niektórych państwach mediatorzy mogą też być adwokatami lub mogą wykonywać inny profesjonalny zawód, jak urzędnik, emerytowany sędzia, posiadający odpowiednie szkolenie lub doświadczenie. Od mediatora może być wymagane złożenie przysięgi. Mediatorzy zazwyczaj wpisywani są na listy, które prowadzą organizacje zajmujące się fachowo mediacją lub sądy. Dobrze jest, jeśli osoba starająca się o stanowisko mediatora posiada dowód uznania lub inną aprobatę wystawioną przez fachowego mediatora. Po zaaprobowaniu prośby o mediację odpowiednia instytucja lub sąd będzie mianować wykwalifikowanego mediatora, który ma rozwiązać określony przypadek. Stronom mogą być dostarczone informacje biograficzne o mediatorze. Strony muszą mieć pełne zaufanie do umiejętności mediatora, jego uczciwości, obiektywności i bezstronności. Mediatorzy powinni mieć fachową wiedzę odnośnie prowadzonej sprawy i umiejętnie zarządzać sporem. W skomplikowanych sytuacjach może być mianowanych więcej mediatorów. Mediator zbiera ogólne informacje odnośnie danej sprawy, kwestii i typu sporu, komunikuje się ze stronami, pomaga stronom badać możliwości osiągnięcia ugody. Mediacja ma przede wszystkim ułatwić stronom dyskusję oraz analizę sprawy. Zadaniem mediatora jest tylko umożliwienie im tego zadania. Stały mediator musi wykonać te same zadania, co mediator ad hoc. Trzeba zapewniać wykwalifikowanych mediatorów po to, by mediacja była skoordynowana z zadaniami wymiaru sprawiedliwości. Mediator pełni swoje zadania z poszanowaniem ustaw, a także wolności ludzkiej niezależnie od płci, rasy, wieku, pochodzenia, wiary, politycznych przekonań, dokonanych czynów lub innych uwarunkowań. Kwalifikacje mediatora wg UNCITRAL   Optymalnym rozwiązaniem jest, gdy mediator posiada doskonałą znajomość...