Abstrakt

Wprowadzenie  Mediacja funkcjonuje w sądownictwie administracyjnym od 2004 r. W uzasadnieniu projektu ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi1, argumentując potrzebę wprowadzenia tej regulacji wskazano, iż powszechna dostępność sądu jaką gwarantuje Konstytucja RP nie powinna powodować – ze względu na znaczną liczbę spraw – przewlekłości postępowania sądowego. Dlatego w postępowaniu przed sądami administracyjnymi proponuje się wprowadzenie postępowania mediacyjnego i uproszczonego, zalecanego również przez dyrektywy Komitetu Ministrów Rady Europy 2.  Ideą jaka przyświecała wprowadzeniu instytucji mediacji do sądownictwa administracyjnego, było stworzenie takich możliwości załatwienia spraw, które pozwolą załagodzić konflikty, poszukiwać rozwiązań kompromisowych oraz ograniczyć ingerencję sądu w rozstrzygnięcia organu. Wpływ na ukształtowanie charakteru omawianej instytucji w prawie polskim miały przyjęte 5.9.2001 r. przez Komitet Ministrów Rady Europy Rekomendacje w sprawie alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów między władzami administracyjnymi i osobami prywatnymi3. Zgodnie z treścią Rekomendacji stosowanie alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów pozwala na szybsze, tańsze, sprawniejsze prowadzenie postępowania. Umożliwia uproszczenie i większą elastyczność procedury, daje ponadto podmiotowi stosującemu alternatywne środki większą swobodę w podejmowaniu rozstrzygnięcia.  Z informacji umieszczonych na stronie internetowej Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie wynika, iż instytucja mediacji zupełnie nie przyjęła się w tym sądzie, co wskazywałoby, iż idee jakie przyświecały wprowadzeniu tej instytucji nie przeniosły się na grunt praktycznego stosowania mediacji w postępowaniu sądowoadministracyjnym.17  W 2012 r. w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Rzeszowie (dane za pierwsze półrocze) wszczęto jedno postępowanie mediacyjne, w 2011, 2010, 2009 r. nie załatwiono żadnej sprawy w postępowaniu mediacyjnym. W 2008 r. do postępowania mediacyjnego skierowano tylko 1 sprawę. Postępowanie mediacyjne przeprowadził referendarz, a jego efektem było cofnięcie skargi i w konsekwencji umorzenie postępowania. W 2007 r. żadnej sprawy nie załatwiono w postępowaniu mediacyjnym. W 2006 r. 3 sprawy zostały skierowane do postępowania mediacyjnego; w wyniku przyjętych ustaleń załatwiono tylko 1 sprawę, co (jak wskazano w sprawozdaniu rocznym pracy sądu) instytucję tę czyni praktycznie martwą. Postępowanie mediacyjne w 2005 r. było instytucją martwą: ani jedna sprawa nie została skierowana na drogę postępowania...