Abstrakt

Wstęp  Odnosząc się do zagadnienia związanego z ochroną konsumentów przez pryzmat postanowień Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.1, należy w pierwszej kolejności nadmienić, że w konstytucjonalizmie polskim zagadnienie to nie było wcześniej regulowane. „Ochrona o której mowa jest wobec tego czymś zupełnie nowym i dlatego też przypisuje się jej coraz większe znaczenie”2. Przesądza o tym wiele czynników, do których możemy zaliczyć: asymetrie informacyjne, nowe techniki marketingowe wywierające wpływ na decyzje konsumentów i utrudniające im weryfikację ofert dostępnych na rynku, reklamy wprowadzające w błąd, ukrywanie niekorzystnych dla konsumentów postanowień umowy itd.   Przepisem dotyczącym kluczowego dla tych rozważań zagadnienia jest art. 76 Konstytucji RP, który stanowi: „Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa”. 55  W doktrynie prawa konstytucyjnego przyjmuje się, że zacytowany powyżej artykuł utożsamiany jest z zasadą polityki państwa. Oznacza to, że wszelkie działania zmierzające w kierunku zapewnienia ochrony konsumentom (użytkownikom i najemcom) ciążą na władzy publicznej. Kwestia dotycząca zakresu, form i metod ochrony została powierzona ustawodawcy zwykłemu, co bez wątpienia wynika z brzmienia art. 76 zd. 2. Ustalenie charakteru prawnego powyższego odniesienia powoduje, że kluczowy dla tych rozważań art. 76 nie kreuje bezpośrednio prawa podmiotowego po stronie konsumentów3. Wobec tego „można tu mówić o tak zwanym pośrednim oddziaływaniu norm konstytucyjnych na sytuację prawną jednostki – tzw. refleksy prawne – bo istnieje wprawdzie adresat obowiązku, ale nie ma podmiotu uprawnionego bezpośrednio do dochodzenia realizacji tego obowiązku”4.   Mając na względzie poddany analizie art. 76 Konstytucji RP należy w dalszej kolejności rozważyć, czy przepis ten odnoszący się do ochrony konsumenta w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa, prywatności oraz wolności od nieuczciwych praktyk rynkowych dotyczy tylko wskazanego zakresu owej ochrony, czy jest ona zdecydowanie szerzej rozumiana.   Na pierwszy „rzut oka” wydaje się, że skoro przepis ten „nie wspomina nic o pozostałych europejskich prawach konsumenta (prawie...