Abstrakt

W dniach 24--25.5.2012 r. we Lwowie-Brzuchowicach odbyło się V Lwowskie Międzynarodowe Forum pt. Alternatywne Sposoby Rozstrzygania Sporów (ADR). Konferencja została zorganizowana przy współpracy wielu ukraińskich instytucji związanych z ruchem na rzecz ADR (m.in.: Sądu Polubownego przy Lwowskim Stowarzyszeniu Uczestników Rynku Nieruchomości, Lwowskiego Regionalnego Instytutu Administracji Publicznej przy Prezydencie Ukrainy, Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki, Lwowskiego Państwowego Uniwersytetu Spraw Wewnętrznych Ukrainy, Zachodnioukraińskiego Centrum Pojednania „Mediacija”) oraz partnerów z Niemiec i Polski. W organizacji pierwszej sesji obrad, która była poświęcona problematyce mediacji, współuczestniczyli m.in. przedstawiciele Uniwersytetu Jagiellońskiego -- z Centrum Alternatywnego Rozwiązywania Sporów przy WPiA UJ, z Zakładu Postępowania Cywilnego WPiA UJ oraz z Katedry Postępowania Karnego WPiA UJ. W pierwszym wystąpieniu dr Igor Dutka (Ukraina) przypomniał osobę dr Janiny Waluk -- prekursorki idei alternatywnego rozwiązywania sporów w Polsce. Przedstawił ponadto relację pomiędzy podstawowymi założeniami ruchu na rzecz ADR a filozoficznymi podstawami działalności instytucji władzy państwowej. Następnie dr Dobrosława Szumiło-Kulczycka (Polska, UJ) omówiła podstawowe instytucje ADR na przykładzie polskiego postępowania karnego w kontekście realizacji idei sprawiedliwości naprawczej. Kolejny referat, wygłoszony przez Edgara Izermana (Niemcy), poświęcony został działalności Komisji Europejskiej w zakresie popularyzacji procedur alternatywnego rozwiązywania sporów w Europie w latach 2014--2015. Na uwagę zasługują przedstawione przez niego postulaty ponoszenia części kosztów związanych z procedurami pojednawczymi przez budżety państw członkowskich UE oraz wprowadzany w niektórych krajach obowiązek uczestnictwa w postępowaniach polubownych przed wniesieniem powództwa. Doktor Andrzej Torbus (Polska) kompleksowo omówił dogmatyczne problemy odpowiedzialności cywilnej mediatora i opowiedział się za wprowadzeniem obowiązkowego ubezpieczenia w tym zakresie. Referat dr. Sebastiana Koczura (Polska) dotyczył ochronnej funkcji prawa pracy oraz granic dysponowania przez pracownika roszczeniami ze stosunku pracy w kontekście zastosowania metod ADR w tej gałęzi prawa. Problematykę prawnych wymagań w zakresie kwalifikacji mediatorów w świetle funkcjonowania polskiego systemu list mediatorów prowadzonych przez sądy okręgowe szeroko omówił Grzegorz Frączek (Polska). Przedstawił on również przykładowe rozwiązania stosowane przez polskie instytucje związane z ruchem na rzecz ADR. Tomasz Cyrol (Polska, Centrum ARS przy WPiA UJ) poświęcił swoje wystąpienie zagadnieniu postaw sędziów i zawodowych pełnomocników wobec mediacji w sprawach cywilnych w Polsce. Zwrócił uwagę na praktyczne problemy związane ze stosowaniem metod ADR oraz postulaty zmian systemu prawnego zgłaszane przez środowiska prawnicze. Docent Olesia Bik (Ukraina) omówiła najważniejsze bariery w rozwoju mediacji w sprawach rodzinnych w kontekście regulacji prawnych obowiązujących na Ukrainie. W ostatnim wystąpieniu pierwszego dnia konferencji dr Alexander Sushynskyj (Ukraina) omówił zastosowanie nieformalnej mediacji w działalności ukraińskiej administracji publicznej. Jako jeden z przykładów przytoczył konflikty pomiędzy zgromadzeniami religijnymi korzystającymi ze wspólnych obiektów sakralnych. Dyskusja kończąca obrady dotyczyła m.in. prac nad ustawą o mediacji prowadzonych w ukraińskim parlamencie, możliwych do zastosowania regulacji funkcjonujących w innych krajach oraz optymalnego stopnia szczegółowości przygotowywanych przepisów. Poruszono również zagadnienie praktycznych korzyści płynących z upowszechnienia metod alternatywnych dla przeciążonych w wielu krajach sądów państwowych. Cenne w tym kontekście są doświadczenia amerykańskie, związane np. z programem The Multi-Door Courthouse.