ADR. Arbitraż i Mediacja

nr 4/2012

E-mediacja jako metoda rozwiązywania sporów w handlu elektronicznym

Marcin Grabowski
prawnik, specjalizuje się w obsłudze podmiotów z branży e-commerce
Abstrakt

Wstęp  Wraz z szybkim rozwojem życia społecznego powszechnie rozumiany wymiar sprawiedliwości staje się coraz mniej efektywny. Jest to szczególnie widoczne na przykładzie sporów powstających na gruncie relacji w internecie. Znaczna odległość dzieląca strony oraz potrzeba szybkiej reakcji na zaistniały spór zniechęca je do prowadzenia tradycyjnego postępowania sądowego. Wobec tego faktu zarówno przedsiębiorcy internetowi, jak i konsumenci szukają alternatywnych, skuteczniejszych metod radzenia sobie z konfliktem. W niniejszym opracowaniu na podstawie przeprowadzonych badań autor dokona analizy polskiego rynku handlu elektronicznego z punktu widzenia skali pojawiających się konfliktów oraz trudności w ich rozwiązywaniu. Następnie wskazane zostaną możliwości zastosowania mediacji elektronicznej z uwzględnieniem specyfiki tej metody rozwiązywania sporów.Charakterystyka polskiego rynku handlu elektronicznego – analiza badań  W ostatnich latach możemy zaobserwować znaczny wzrost liczby sklepów internetowych. Coraz więcej przedsiębiorców decyduje się rozpocząć działalność właśnie przy użyciu sieci komputerowej. W Polsce działa obecnie ok. 10 tys. sklepów online. Rynek ten wciąż się rozwija, a jego wartość oscyluje w granicach 18 miliardów zł1. Wzrost ten świadczy o dużym zainteresowaniu konsumentów tą metodą robienia zakupów. Powstaje pytanie, czy na gruncie takich relacji pojawiają się spory. Jeśli tak, to jak wiele oraz jakie są ich przyczyny i jak strony radzą sobie z ich rozwiązywaniem. Próbą udzielenia odpowiedzi na powyższe pytania jest analiza badań przeprowadzonych pomiędzy 22.3.2010 r. a 5.5.2010 r. Badania zostały wykonane przy udziale 157 sklepów sprzedających za pośrednictwem internetu towary z takich branż, jak komputery i elektronika, książki i multimedia, dom i ogród, foto i RTV-AGD, sport i turystyka, motoryzacja, prezenty i akcesoria, delikatesy, artykuły dziecięce, artykuły odzieżowe, zdrowie i uroda. W pierwszej kolejności właściciele sklepów pytani byli o liczbę dokonywanych transakcji.43  Rozmiary sklepów  Wśród badanych 63% respondentów zadeklarowało, że prowadzi sklepy małe, czyli takie, które wysyłają poniżej 100 paczek w miesiącu; 23% prowadzi sklepy średnie, dokonujące od 100 do 500 sprzedaży w miesiącu; 14% to sklepy duże – wysyłające ponad 500 paczek miesięcznie. Dane te są istotne z punktu widzenia dalszych ustaleń. Liczba sporów jest wprost proporcjonalna do liczby zawieranych transakcji – im więcej zakupów w danym sklepie, tym więcej pojawiających się sytuacji konfliktowych – o czym poniżej. Liczba konfliktów w skali roku  Właściciele sklepów byli pytani o liczbę sporów powstających w związku z prowadzoną w internecie działalnością. Wyniki przedstawiają się następująco: 63% respondentów odpowiedziało, że ma mniej niż 10 sytuacji konfliktowych w skali roku, 23% – od 10 do 20 takich sytuacji, natomiast 14% spotyka się z więcej niż 20 sytuacjami konfliktowymi każdego roku.   Trzeba zauważyć, że środowisko internetowe jest szczególnie narażone na konflikty oraz znaczniej trudniej w nim rozwiązywać spory w sposób tradycyjny. Wynika to z kilku czynników. 44 ...