Abstrakt

Wstęp Wyrok arbitrażowy często kończy tylko pierwszy etap sporu skonfliktowanych stron. Jeżeli strona, dla której wyrok arbitrażowy jest niekorzystny, dobrowolnie mu się nie podporządkuje, tj. nie wykona go lub nie zaakceptuje jego skutków, wówczas strona, która uzyskała korzystne rozstrzygnięcie, chcąc je efektywnie wykorzystać, będzie zmuszona złożyć wniosek o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku arbitrażowego. Natomiast strona kwestionująca wyrok arbitrażowy może złożyć skargę o jego uchylenie oraz wniosek o wstrzymanie jego wykonania. Właśnie wniosek o wstrzymanie wykonania jest przedmiotem analizy w tym artykule, wiążą się z nim bowiem liczne interesujące zagadnienia teoretyczne i praktyczne.Wstrzymanie wykonania przed stwierdzeniem wykonalności  Pierwsze z zagadnień związanych z wnioskiem o wstrzymanie wykonania wyroku arbitrażowego dotyczy możliwości wstrzymania wykonania wyroku arbitrażowego przed stwierdzeniem jego wykonalności. Zagadnienie to wynika z wybranego przez ustawodawcę modelu postępowań postarbitrażowych. Postępowanie z wniosku o uznanie wyroku arbitrażowego lub stwierdzenie jego wykonalności toczy się w pierwszej instancji, co do zasady, bez aktywnego udziału uczestnika postępowania. Sąd nie doręcza uczestnikowi wniosku o uznanie wyroku arbitrażowego ani wniosku o stwierdzenie jego wykonalności przed ich merytorycznym rozpoznaniem1. Sąd rozpoznaje te wnioski na posiedzeniu 5niejawnym. W przypadku postępowania o uznanie wyroku arbitrażowego wynika to jednoznacznie z art. 1214 § 1 KPC2, a w przypadku postępowania o stwierdzenie wykonalności wyroku arbitrażowego – z art. 766 KPC3.  Rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku o uznanie wyroku arbitrażowego zapada w formie postanowienia. Postanowienie to doręcza się obu stronom postępowania (art. 357 § 2 w zw. z art. 13 § 2 KPC). Od chwili jego doręczenia strona postępowania ma tydzień na złożenie zażalenia.  O stwierdzeniu wykonalności wyroku arbitrażowego sąd rozstrzyga, również wydając postanowienie. Stwierdzenie wykonalności następuje przez nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. Wyrok arbitrażowy z klauzulą wykonalności jest podstawą do wszczęcia egzekucji. Organ egzekucyjny, wszczynając egzekucję, zawiadamia o tym stronę przegrywającą, przesyłając jej odpis wyroku arbitrażowego z nadaną klauzulą wykonalności. Od dnia doręczenia odpisu wyroku biegnie dla strony 7-dniowy termin na złożenie zażalenia na postanowienie o stwierdzeniu wykonalności wyroku arbitrażowego (art. 795 § 2 KPC).  Strona, dla której zapadło niekorzystne rozstrzygnięcie arbitrażowe, dowiaduje się więc o tym, że niekorzystny dla niej wyrok arbitrażowy może zostać przeciwko niej wykorzystany, gdy strona wygrywająca podjęła (wszczęła egzekucję) lub może podjąć (wykorzystać prejudycjalne skutki uznanego wyroku arbitrażowego) działania oparte na wyroku arbitrażowym. Stronie przegrywającej przysługuje wówczas zażalenie na postanowienie o uznaniu lub stwierdzeniu wykonalności. Jednak z uwagi na możliwość wykorzystania w tym czasie wyroku arbitrażowego przez przeciwnika i ograniczoną kognicję sądu w postępowaniu o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroku arbitrażowego środek ten może okazać się mało efektywny.  Innym środkiem przysługującym stronie przegrywającej jest właśnie wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku arbitrażowego, który strona przegrywająca może wnieść do sądu rozpoznającego skargę o uchylenie wyroku arbitrażowego. Pytanie, jakie należy postawić, to czy sąd może wstrzymać jego wykonanie przed stwierdzeniem jego wykonalności lub jego uznaniem. Odpowiedź na to pytanie ma istotne znaczenie prawne i praktyczne....