ADR. Arbitraż i Mediacja

nr 1/2012

Podstawowe założenia niemieckiego projektu ustawy o promocji mediacji i innych postępowań pozasądowego rozstrzygania sporów

Ewa Chmielarczyk
radca prawny, kierownik doradztwa prawno-podatkowego w Kancelarii Roedl, Majchrowicz-Bączyk Kancelaria Prawna sp. k. oddział we Wrocławiu, stypendystka rocznego Stypendium Ministerstwa Sprawiedliwości Landu Nadrenii-Westfalii dla Międzynarodowych Prawników; doktorantka w Instytucie Nauk Administracyjnych w Zakładzie Prawa Konkurencji i Regulacji Sektorowej
Marek Pasewicz
absolwent WPiA w Poznaniu, Master of German and Polish Law na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą
Abstrakt

Projekt ustawy o promocji mediacji i innych postępowań pozasądowego rozstrzygania sporów (dalej również: projekt lub projekt ustawy mediacyjnej) został uchwalony przez rząd federalny Niemiec 12.4.2011 r. Pierwsze czytanie projektu w Bundestagu miało miejsce 14.4.2011 r., natomiast publiczne wysłuchanie przez Komisję Prawną -- 25.5.2011 r. Pomimo że projekt nie został jeszcze ostatecznie uchwalony (procedura legislacyjna jest w toku), to warto zapoznać się z jego podstawowymi założeniami, szczególnie że wejście w życie ustawy jest bardzo prawdopodobne. Zasadniczym celem projektu jest promocja wymienionych w jego tytule sposobów rozstrzygania sporów. Omawiany akt prawny wprowadza różne formy mediacji, które do tej pory pozostawały w znacznym stopniu poza sferą regulacji ustawowej, a mianowicie: mediację przeprowadzaną niezależnie od postępowania sądowego (tzw. mediacja pozasądowa), mediację prowadzoną w ramach postępowania sądowego poza sądem (tzw. mediacja okołosądowa) oraz mediację prowadzoną podczas postępowania sądowego, jednak przez sędziego nieupoważnionego do orzekania w postępowaniu mediacyjnym (tzw. mediacja sądowa). Dla mediacji sądowej powinna być stworzona wyraźna podstawa prawna, w tym sensie, że określone regulacje w tym zakresie powinny być zamieszczone w przepisach odnoszących się do postępowania przed niemieckimi sądami, inaczej w przypadku mediacji pozasądowej (czy okołosądowej), która ma charakter co do zasady mniej sformalizowany. Omawiany projekt ustawy ma również na celu implementację do niemieckiego porządku prawnego dyrektywy 2008/52/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21.5.2008 r. o poszczególnych aspektach mediacji w sprawach cywilnych i gospodarczych (dalej jako: dyrektywa lub dyrektywa o mediacji).

Projekt zakłada wzmocnienie mediacji poprzez ułatwienie wykonalności porozumień mediacyjnych oraz zwiększenie ochrony poufności procesu mediacji, co ma gwarantować m.in. wprowadzenie obowiązku zachowania przez mediatorów tajemnicy odnośnie do okoliczności, o których dowiedzieli się podczas mediacji. Ponadto projekt określa pewne minimalne wymagania dotyczące osób samych mediatorów. Wreszcie wprowadza możliwość przekazywania spraw z procesu sądowego do mediacji albo innego pozasądowego trybu rozwiązywania konfliktów. W świetle omawianego projektu uregulowania dotyczące mediacji sądowej zostaną wprowadzone do Kodeksu postępowania cywilnego (Zivilprozessordnung), ustawy o postępowaniu w sprawach rodzinnych oraz dobrowolnego sądownictwa (Gesetz über das Verfahren in Familiensachen und in den Angelegenheiten der freiwilligen Gerichtsbarkeit), ustawy o sądzie pracy (Arbeitsgerichtgesetz), prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Verwaltungsgerichtsordnung), ustawy o sądzie socjalnym (Sozialgerichtsgesetz), ustawy patentowej (Patentgesetz) oraz ustawy o markach (Markengesetz).