Abstrakt

Wprowadzenie  Celem artykułu jest z jednej strony modelowe przedstawienie przebiegu podstawowych linii przekazu (nadawania i odbierania) komunikatów w dyskursie mediacyjnym1 pomiędzy interlokutorami, wśród których znajduje się osoba (osoby) z uszkodzeniem słuchu, wraz z identyfikacją linii szczególnie narażonych na występowanie zaburzeń w komunikacji w związku z tą dysfunkcją2. Z drugiej zaś strony – wyjście poza sferę deskryptywną 47i zaproponowanie zaleceń praktycznych mogących pomóc w optymalizacji procesu komunikacji w mediacji z udziałem osób niesłyszących lub niedosłyszących, a dotyczących osoby tłumacza języka migowego i mediatora, jak również aspektów technicznych komunikacji. Ponadto autorzy pragną zwrócić uwagę na potrzebę podjęcia i prowadzenia wieloaspektowych badań na temat specyfiki i optymalizacji dyskursu mediacyjnego z udziałem osób z dysfunkcją słuchu, w tym na konieczność opracowania niezbędnych zaleceń normatywnych (w tym etycznych) i technicznych dla mediatorów oraz tłumaczy języka migowego co do ich prowadzenia. Niezwykle ważne jest również skonstruowanie odpowiednich standardów kształcenia mediatorów i tłumaczy uczestniczących w mediacji z udziałem stron dotkniętych różnym stopniem uszkodzenia słuchu. W przeciwnym razie poważna grupa społeczna osób głuchych3 w dalszym ciągu pozbawiona będzie możliwości szerokiego, bezproblemowego korzystania z zalet pojednawczej alternatywy wobec tradycyjnego sądowego wymiaru sprawiedliwości, jaką jest instytucja mediacji4.  Aktualnie problematyka mediacji z udziałem osób głuchych nie doczekała się w Polsce odpowiedniej liczby pogłębionych opracowań teoretycznych czy praktycznych (w tym badań empirycznych). Brakuje chociażby opisu przyczyn i kanałów możliwych zaburzeń w komunikacji w ramach mediacji z udziałem osób niesłyszących lub niedosłyszących, kierunkowych standardów kształcenia mediatorów i tłumaczy zajmujących się mediacją z udziałem osób głuchych, regulaminów postępowań mediacyjnych z ich udziałem czy zaleceń zapobiegających zaburzeniom komunikacji pomiędzy uczestnikami tak specyficznego dyskursu mediacyjnego. Stąd też prezentowane w artykule treści mają elementarny, ale i zarazem pionierski charakter, co może skłonić czytelników do zainteresowania się podjętą tematyką oraz krytycznych analiz. Zamiarem autorów jest bowiem ożywienie szerszej i pogłębionej dyskusji, zwłaszcza środowisk zajmujących się popularyzowaniem, edukowaniem i wdrażaniem w polskiej rzeczywistości społeczno-prawnej różnych alternatywnych form rozwiązywania sporów (Alternative Dispute Resolution) oraz środowisk działających przeciwko...