Abstrakt

Wprowadzenie  Aktualnie w polskim porządku prawnym istnieje wiele aktów prawnych, które regulują zagadnienie ochrony praw konsumentów. Szczególnie liczne w tym zakresie są unormowania o charakterze materialnoprawnym2. Nie mniej ważny jest jednak instytucjonalny system ochrony, a zatem wskazanie podmiotów, których zadaniem jest realizacja tej ochrony.  Ochrona praw konsumenta może być realizowana poprzez różne modele instytucjonalne. Model sądowy pozostawia ochronę samym konsumentom, którzy mogą dochodzić swoich roszczeń przed sądem. Przy modelu ombudsmana główną rolę odgrywa centralny i niezależny organ państwowy (rzecznik konsumentów), posiadający szeroką autonomię oraz kompetencje władcze. Z kolei w modelu administracyjnym to organy administracji powołane są do ochrony praw i interesów konsumentów, najczęściej przy udziale wyspecjalizowanego centralnego organu administracji rządowej3.   W Polsce obowiązuje model mieszany, łączący cechy modeli sądowego i administracyjnego. W tym zakresie podstawowym aktem prawnym, który wskazuje organy i instytucje mające na celu ochronę konsumentów, jest ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie93konkurencji i konsumentów4. Według art. 29 OchrKonkurU, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów5 jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów6. Do jego zadań, w myśl art. 31 OchrKonkurU, należą m.in.: wydawanie decyzji w sprawach praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (art. 31 pkt 2), przygotowywanie projektów rządowej polityki konsumenckiej (art. 31 pkt 4), współpraca z krajowymi i międzynarodowymi organami i organizacjami, do których zakresu działania należy ochrona konkurencji i konsumentów (art. 31 pkt 5), opracowywanie i przedkładanie Radzie Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony konkurencji i konsumentów (art. 31 pkt 8), przedkładanie Radzie Ministrów okresowych sprawozdań z realizacji rządowych programów polityki konsumenckiej (art. 31 pkt 9), współpraca z organami samorządu terytorialnego w zakresie wynikającym z rządowej polityki konsumenckiej (art. 31 pkt 10), inicjowanie badań towarów wykonywanych przez organizacje konsumenckie (art. 31 pkt 11), opracowywanie i wydawanie publikacji oraz programów edukacyjnych popularyzujących wiedzę o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 31 pkt 12), występowanie do przedsiębiorców w sprawach ochrony praw i interesów konsumentów (art. 31 pkt 13), gromadzenie i upowszechnianie orzecznictwa w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, w szczególności przez zamieszczanie decyzji Prezesa UOKiK na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (art. 31 pkt 15).  Oprócz tego ustawodawca, realizując postanowienia art. 76 Konstytucji RP7, uznał za stosowne powierzyć pewne zadania z zakresu ochrony praw konsumenta jednostkom samorządu terytorialnego oraz innym podmiotom. Norma zawarta w art. 37 OchrKonkurU stanowi więc, że zadania w dziedzinie ochrony interesów konsumentów w zakresie określonym ustawą oraz odrębnymi przepisami wykonują również: samorząd terytorialny, a także organizacje konsumenckie i inne instytucje, do których statutowych lub ustawowych zadań należy ochrona interesów konsumentów. W doktrynie wskazuje się jednak, że rola przywołanych podmiotów w sferze ochrony konsumentów, choć ważna, ma jedynie charakter pomocniczy względem Prezesa UOKiK. Prym wśród nich ustawa przyznaje jednak...