Abstrakt

  Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego przewidują możliwość zawarcia ugody bezpośrednio przed sądem. Zgodnie z art. 10 KPC, w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien w każdym stanie postępowania dążyć do ich ugodowego załatwienia. A. Wach słusznie zauważa, że chociaż w interesie wszystkich demokratycznych społeczeństw leży, aby możliwie jak największa liczba sporów rozpatrywanych przez sądy powszechne kończyła się podpisaniem porozumienia, to należy zdawać sobie sprawę, że w warunkach prowadzonych w formie kontradyktoryjnego postępowania sądowego jest to zadanie trudne do zrealizowania1. Formalizm procesowy nie sprzyja działaniom pojednawczym. Celem postępowania sądowego jest bardziej dotarcie do prawdy procesowej i wydanie zgodnego z prawem rozstrzygnięcia niż ustalenie rzeczywistych interesów stron2. Ponadto ugoda może stanowić zagrożenie dla etyki zawodowej sędziego, jeżeli wykorzystując swoją pozycję, wywiera presję na uczestników sporu w celu jego polubownego załatwienia. Według M. Romer, nakłaniając strony do zawarcia ugody, sędzia powinien przedstawić prawne aspekty sprawy i korzyści wynikające z takiego rozwiązania, pozostawiając im swobodę decyzji. Musi on unikać sytuacji, w której uczestnicy konfliktu mimo wątpliwości czują się zobowiązani do zawarcia porozumienia. Zdaniem autorki, ugoda wymuszona przez sąd, zawarta bez przekonania o jej słuszności, nie spełnia swojej roli, a uchylenie się od jej skutków prawnych wymaga ponownego postępowania sądowego3. Tego rodzaju problemy nie powinny występować w przypadku ugody zawartej przed mediatorem.   Ustawa z 28.7.2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw4 od 9.12.2005 r. dodała do art. 10 KPC zdanie drugie. W ten sposób prawodawca wprowadził pojęcie „ugody zawartej przed mediatorem”. Z treści art. 18315 § 1 KPC wynika, że ma ona po jej zatwierdzeniu przez sąd moc prawną ugody zawartej przed sądem. Z kolei art. 777 § 1 pkt 21 KPC stwierdza, że ugoda zawarta przed mediatorem stanowi tytuł egzekucyjny.  ...