Abstrakt
I. Zagadnienia wstępne Mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne samodzielnie bądź też pod auspicjami wyspecjalizowanego podmiotu, jakim jest ośrodek mediacyjny. Możemy zatem mówić zarówno o mediacji instytucjonalnej, jak i mediacji ad hoc1. Ta pierwsza jest prowadzona w stałym ośrodku mediacyjnym, druga natomiast, gdy mediator jest wyznaczony przez strony do pojedynczej sprawy2. Ustawodawca używa pojęcia „ośrodek mediacyjny” tylko w odniesieniu do postępowania mediacyjnego w sprawach cywilnych. Natomiast podmiotem uprawnionym do prowadzenia mediacji w sprawach karnych i z nieletnimi jest „instytucja, która zgodnie ze swoimi zadaniami statutowymi powołana została do wykonywania zadań w zakresie mediacji oraz posiada warunki organizacyjne i kadrowe umożliwiające przeprowadzenie postępowania mediacyjnego”3. Podstawę prawną do utworzenia ośrodka mediacyjnego stanowi art. 1832 § 3 KPC, zgodnie z którym organizacje społeczne i zawodowe mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Taka redakcja wspomnianego wyżej przepisu powoduje w praktyce trudności przy określaniu kręgu podmiotów uprawnionych do tworzenia ośrodków mediacyjnych. Należy zauważyć, że brak jest jednolitej definicji legalnej pojęć „organizacja społeczna” oraz „organizacja zawodowa”4. Mając jednak na uwadze postulat powszechności mediacji, należy opowiedzieć się za jak najszerszym rozumieniem tych pojęć5. Teza ta znajduje swoje potwierdzenie w uzasadnieniu25rządowego projekty ustawy z 20.8.2004 r., w którym mowa jest o prowadzeniu list „poza sądem”. Wydaje się, że można zatem uznać, iż w wymienionym przepisie chodzi o wszelkie organizacje pozasądowe6. Warto zwrócić uwagę, że najnowszy projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego zakłada, iż ośrodki mediacyjne będą mogły być tworzone przez organizacje pozarządowe, w zakresie ich zadań statutowych, oraz uczelnie7. Z pewnością pozytywnie należy ocenić dopuszczenie uczelni do kręgu podmiotów uprawnionych do tworzenia ośrodków mediacyjnych. Jak zauważa T. Ereciński, odnosząc się do aktualnego stanu prawnego, nieuzasadnione jest ograniczenie możliwości tworzenia ośrodków mediacyjnych przy szkołach wyższych8. Należy podkreślić, że ustawodawca nie postawił żadnych wymogów, jakie miałby spełniać ośrodek mediacyjny. Odmiennie rzecz ma się w postępowaniu mediacyjnym w sprawach karnych, gdzie do prowadzenia postępowania mediacyjnego uprawniona jest instytucja, która m.in. zgodnie ze swoimi zadaniami statutowymi powołana została do wykonywania zadań w zakresie mediacji oraz posiada warunki organizacyjne i kadrowe umożliwiające przeprowadzenie postępowania mediacyjnego9. Biorąc pod uwagę fakt, że społeczeństwo polskie jest dopiero na etapie budowania zaufania do procedur mediacyjnych w zakresie rozwiązywania sporów, ośrodki mediacyjne powinny spełniać wysokie standardy. II. Lista stałych mediatorów ośrodka...