Abstrakt

I. Wprowadzenie Dokonana ustawą z 28.7.2005 r.1 nowelizacja przepisów polskiego Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących postępowania przed sądem polubownym zbiegła się w czasie z nowelizacją włoskiego Kodeksu postępowania cywilnego (dalej jako: wł. KPC)2, dotyczącą tych samych zagadnień. Pomimo kilkuletniego obowiązywania obu regulacji warto więc przeprowadzić ich analizę prawnoporównawczą, która może być przydatna zwłaszcza dla postawienia ewentualnych postulatów de lege ferenda w stosunku do polskiej regulacji. Ze względu na objętość niniejszego artykułu, autor musiał przy tym poczynić wybór przedstawianych regulacji i przedstawić je wyłącznie skrótowo, gdyż pełna analiza prawnoporównawcza wymagałaby odrębnej monografii książkowej. Jednocześnie, ze względu na fakt, że artykuł niniejszy publikowany jest w periodyku polskim, konieczne stało się ograniczenie analizy w zakresie prawa polskiego (w tym w szczególności w kwestiach szczególnie wątpliwych), podstawowym bowiem celem niniejszego opracowania jest przedstawienie polskim prawnikom zarysu włoskiej regulacji sądownictwa polubownego.II. Systematyka i redakcja obu regulacji W prawie polskim regulacja postępowania arbitrażowego umieszczona została w Części V KPC, a więc na równi z postępowaniem rozpoznawczym (Część I KPC), postępowaniem zabezpieczającym (Część II KPC), postępowaniem egzekucyjnym (Część III KPC) oraz postępowaniem z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego (Część IV KPC). Można to uznać za podkreślenie istotnej roli postępowania arbitrażowego dla polskiego ustawodawcy. Inaczej postąpił ustawodawca włoski, który umieścił arbitraż w Tytule VIII Księgi IV wł. KPC3, poświęconej postępowaniom szczególnym. Takie umiejscowienie arbitrażu niewątpliwie nie podkreśla jego roli, pomimo że – jak wskazują artykuły w prasie popularnej – znaczenie postępowania arbitrażowego we Włoszech powinno w najbliższym czasie rosnąć ze względu na przewlekłość postępowania przed sądami państwowymi4. Za taką, a nie inną systematyką wł. KPC może jednak przemawiać chęć utrzymania dotychczasowej struktury Kodeksu, pomimo merytorycznej nowelizacji przepisów o arbitrażu. Pierwotnie systematyka ta mogła być wzorowana na austriackiej ustawie o sądowym postępowaniu cywilnym z 1895 r., która również umieszczała postępowanie przed sądem polubownym (§ 577–599) w przepisach o postępowaniach szczególnych w części szóstej Kodeksu. Warto przy tym jednak zwrócić uwagę, że w historii włoskiego postępowania cywilnego znana była również inna próba ciekawego umiejscowienia przepisów o postępowaniu arbitrażowym w obrębie Kodeksu postępowania cywilnego. We wł. KPC z 1865 r. przepisy o sądownictwie polubownym zostały bowiem umiejscowione w Rozdziale II Tytułu wstępnego Kodeksu (art....