Abstrakt

Wprowadzenie  Sąd polubowny jest sądem niepaństwowym (prywatnym), działającym z woli stron zamiast sądu państwowego. Mimo że na mocy woli stron, sankcjonowanej ustawą, powołany zostaje do rozstrzygania spraw z zakresu prawa prywatnego, a jego wyrok, po spełnieniu pewnych warunków, może mieć moc prawną na równi z wyrokiem sądu państwowego, sąd polubowny jako organ prywatny nie korzysta z atrybutów sądu państwowego. W efekcie w każdym przypadku, w którym istnieje potrzeba podjęcia czynności, której sąd polubowny jako organ prywatny sam nie może wykonać, konieczne jest działanie sądu państwowego. Sąd państwowy występuje wówczas jako organ wspomagający postępowanie arbitrażowe1. W tym kontekście rozpatruje się instytucję pomocy udzielanej przez sąd państwowy, przy czym z teoretycznego punktu widzenia nie ma jednolitości poglądów, czy sąd państwowy świadczy pomoc stronom postępowania arbitrażowego2, czy też jednak sądowi polubownemu3.   Przy rozpatrywaniu zagadnienia pomocy ze strony sądu państwowego trzeba mieć na względzie okoliczność, że z teoretycznego punktu widzenia możliwe jest różne ujmowanie zakresu tej pomocy. W węższym ujęciu pomoc sądu państwowego ograniczona jest jedynie do postępowania dowodowego, natomiast w ujęciu szerszym – odnosi się do postępowania przed sądem polubownym w ogólności, czyli nie jest ograniczona do postępowania dowodowego. Przykładem węższego ujęcia zakresu pomocy udzielanej przez sąd państwowy jest regulacja zawarta w art. 27 ustawy modelowej UNCITRAL z 1985 r. o międzynarodowym arbitrażu handlowym4. Podobnie kwestia ta uregulowana została w art. 184 ust. 2 szwajc. IPRG5. Szersze ujęcie zakresu pomocy sądu państwowego przyjęte zostało natomiast w prawie niemieckim i austriackim. Według przepisu § 1050 zd. pierwsze niem. ZPO, wniosek skierowany do sądu państwowego obejmować może pomoc przy przeprowadzeniu dowodu lub podjęciu innej czynności sądowej6. Zgodnie natomiast z przepisem § 602 zd. pierwsze austr. ZPO, do sądu państwowego wnioskować można o podjęcie czynności sądowych, co nauka austriacka interpretuje w ten sposób, że pomoc sądu państwowego może obejmować zarówno czynności związane z przeprowadzeniem dowodów, jak również inne czynności sądowe7.  W prawie polskim w świetle art. 1192 § 1 KPC należy przyjąć, że mamy do czynienia z szerszym, tj. wykraczającym poza ramy postępowania dowodowego, ujęciem zakresu pomocy sądu państwowego dla sądu polubownego8. Pomoc sądu państwowego może bowiem polegać na przeprowadzeniu dowodu lub wykonaniu innej czynności, której sąd polubowny...