Abstrakt

I. Znaczenie miejsca wydania wyroku arbitrażowego i miejsca arbitrażu dla uznawania i wykonywania orzeczeń arbitrażowych Miejsce wydania wyroku sądu polubownego ma podstawowe znaczenie dla stosowania przepisów dotyczących uznania i wykonania zagranicznych orzeczeń arbitrażowych. Jest podstawowym kryterium wyznaczającym zakres zastosowania Konwencji nowojorskiej1, a także – przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących uznania i stwierdzenia wykonalności, różnicujących regulacje procesowe i przesłanki merytoryczne w zależności od miejsca wydania wyroku2.  Szczególnie istotna jest przy tym relacja pomiędzy miejscem wydania wyroku arbitrażowego3 a miejscem postępowania przed sądem polubownym4.  W niniejszej pracy została podjęta próba oceny regulacji KPC o sądzie polubownym w zakresie, w jakim zawiera ona przepisy odwołujące się do pojęć miejsca arbitrażu i miejsca wydania wyroku, a w konsekwencji – próba odpowiedzi na pytanie, jakie wyroki arbitrażowe są uważane w Polsce, dla potrzeb uznania i wykonania, za wyroki krajowe, a jakie – za niekrajowe lub zagraniczne. W dalszej zaś kolejności – próba oceny skutków, jakie ma przyjęta w KPC koncepcja miejsca wydania wyroku dla stosowania przepisów o uznaniu i stwierdzeniu wykonalności wyroków arbitrażowych.II. Miejsce wydania jako kryterium uznania wyroku za zagraniczny dla potrzeb stosowania Konwencji nowojorskiej Zgodnie z art. I ust. 1 zd. pierwsze Konwencji nowojorskiej kryterium uznania wyroku za zagraniczny, a jednocześnie podstawowym kryterium wyznaczającym zakres zastosowania Konwencji nowojorskiej jest wydanie wyroku w innym państwie niż państwo uznania lub wykonania. Postanowienie to wyraża terytorialną teorię wyroku arbitrażowego. W myśl tej teorii orzeczenie arbitrażowe pochodzi z kraju, w którym zostało wydane5. Warto w tym miejscu dodać, że z uwagi na to, że Polska przyjęła Konwencję nowojorską z zastrzeżeniem wzajemności, z punktu widzenia Polski jako państwa uznającego istotne znaczenie ma nie tylko ustalenie, że wyrok został wydany w innym państwie, ale także to, czy został wydany w innym państwie konwencyjnym6. W międzynarodowej literaturze dotyczącej Konwencji nowojorskiej wskazuje się, że sądy państw stron Konwencji nowojorskiej zasadniczo przyjmują jedną z dwóch konkurujących koncepcji co do pojęcia miejsca wydania wyroku7. Pierwsza z nich, uznawana za dominującą, odwołuje się do miejsca arbitrażu jako w każdym przypadku decydującego o miejscu wydania wyroku. Druga odwołuje się przy ocenie miejsca wydania wyroku arbitrażowego wyłącznie do kryteriów faktycznych. Zgodnie z tą koncepcją wyrok arbitrażowy jest wydany w miejscu, w którym została wykonana ostatnia czynność niezbędna do wydania wyroku8, niezależnie od tego, gdzie znajdowało się miejsce arbitrażu. Jako przykład zastosowania tej koncepcji...