Abstrakt

I. Geneza dyrektywy 2008/52/WE 1. Asumpt do poniższych uwag dało ogłoszenie w czerwcu 2008 r. dyrektywy PE i Rady 2008/52/WE z 21.5.2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych1. Zgodnie z art. 12 dyrektywy Państwa Członkowskie mają czas na wykonanie niniejszej dyrektywy (tj. zharmonizowanie prawa wewnętrznego z wzorcowymi przepisami) do 21.5.2011 r. Prace nad tą dyrektywą toczyły się przez prawie 10 lat. Pomysł uregulowania mediacji w sprawach cywilnych i handlowych w ustawodawstwie wspólnotowym podniesiony został w trakcie szczytu Rady Europejskiej w fińskim Tampere (15–16.10.1999 r.), którego konkluzją było rekomendowanie Komisji Europejskiej zajęcia się procesem "mającym na celu stworzenie i harmonizację instrumentów prawnych umożliwiających rozwinięcie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości". Po szczycie Rady w Tampere Komisja zaapelowała do Państw Członkowskich, by wdrożyły procedury uznawania i wykonywania orzeczeń wraz z alternatywnymi procedurami pozasądowymi rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych. Celem tych procedur miało być poprawienie działania systemów sądowniczych w Państwach Członkowskich. W maju 2000 r. Rada we wnioskach na temat tzw. alternatywnych, czyli pozasądowych, metod rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych stwierdziła, że ustanowienie podstawowych zasad w tym obszarze to istotny krok ku uproszczeniu i usprawnieniu dostępu do wymiaru sprawiedliwości. Pierwsze prace oraz przeprowadzone konsultacje zaowocowały wydaniem w kwietniu 2002 r. przez Komisję Zielonej Księgi w sprawie alternatywnych sposobów rozstrzygania sporów w UE oraz sporządzeniem wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady na temat niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych2. 2. W finalnym etapie procedury legislacyjnej Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w opinii przyjętej na sesji 8–9.6.2005 r.3 podkreślił w szczególności, że celem dyrektywy jest ułatwienie, poprzez mediację, rozstrzygania sporów, do których dochodzi na rynku wewnętrznym Wspólnoty. Komitet za przydatne uznał istnienie praktyki mediacji w sprawach konsumenckich ("System ten dobrze przystosował się do nowych przyzwyczajeń konsumenckich, tak więc może być zastosowany w różnych obszarach związanych zarówno z usługami, jak i towarami"), zarazem zauważył jednak, że mediacja w sprawach cywilnych i handlowych w postępowaniu sądowym posiada pewne istotne cechy charakterystyczne. Przede wszystkim z uwagi na to, że organizacja systemu sądowego leży w wyłącznej kompetencji każdego państwa. Poza tym zauważono, że mediacja jest wartościową metodą rozwiązywania sporów tylko wtedy, gdy strony sporu wyrażają na nią zgodę. Obie te cechy uznano za cechy ograniczające uprawnienia Komisji co do sformułowań dyrektywy.  Komitet podkreślił też, że częstsze...