Abstrakt

I. Uwagi wstępne Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego jako pismo procesowe zawiera skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego jako żądanie rozpoznania sprawy przez sąd powszechny i wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia uchylającego wyrok sądu polubownego. Dla określenia wymogów, jakie skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego ma spełniać jako pismo procesowe, oraz dla przebiegu badania tego pisma na wstępnym etapie postępowania przed sądem powszechnym istotne znaczenie ma ustalenie charakteru prawnego skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego jako wniosku skierowanego do sądu powszechnego. Dominujący pogląd doktryny, zarówna przed, jak i po nowelizacji KPC z 2005 r.1, uznaje skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego za środek mający cechy środka zaskarżenia, podnosząc np., że skarga ta ma cechy podobne do skargi o wznowienie postępowania2, ma charakter szczególny – łączy w sobie cechy nadzwyczajnego środka zaskarżenia (skargi o wznowienie postępowania) z powództwem zmierzającym do ukształtowania zmiany stanu prawnego wywołanego wyrokiem arbitrażowym3 - bądź że ma cechy nadzwyczajnego środka odwoławczego, a zarazem samodzielnego powództwa o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego4 lub też że stanowi jeden z nadzwyczajnych środków zaskarżenia5. Uznanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego za specyficzny środek zaskarżenia lub środek zawierający cechy środka zaskarżenia powoduje traktowanie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego jako pisma, do którego zgodnie z art. 1207 § 1 KPC odpowiednio stosuje się przepis art. 187 KPC, określający warunki formalne i treść pozwu. Pismo to jednak traktuje się jak środek zaskarżenia, w szczególności gdy chodzi o charakter terminu do jego wniesienia oraz procedury badania wstępnego odnośnie do spełnienia przez nie wymaganych warunków formalnych. Z przedstawionym poglądem nie można się zgodzić, ponieważ skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego jest wprost i wyłącznie powództwem o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego określonego wyrokiem sądu polubownego6. Oczywiście chodzi tutaj o powództwo o ukształtowanie stosunku prawnego lub prawa, ale wyłącznie poprzez zniesienie stosunku prawnego lub prawa. Wyrok sądu powszechnego uwzględniający skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego jest wyrokiem konstytutywnym7. Ma on charakter wyłącznie kasatoryjny8, albowiem sąd powszechny, uznając skargę za zasadną, może wyrok sądu polubownego jedynie uchylić w całości lub części9. Stan prawny określony wyrokiem sądu polubownego nie może zatem w ramach postępowania ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego ulec przekształceniu przez utworzenie stosunku prawnego lub prawa bądź zmianę istniejącego stosunku prawnego lub prawa10. Powództwo o uchylenie w całości lub części wyroku sądu polubownego (zniesienie stosunku prawnego lub prawa) posiada oczywiście swoją specyfikę z uwagi na przepisy szczególne KPC regulujące postępowanie ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, co jest rzeczą...