Abstrakt

 Obowiązujący w Japonii system prawny zdecydowanie można by zaliczyć do systemu kontynentalnego1. Został on zbudowany na wzór zachodnioeuropejski, a przede wszystkim niemiecki. Prawo japońskie nie jest jednak prawem zachodnim, a jedynie do niego upodobnionym2.  Kodeks postępowania cywilnego został uchwalony w 1890 r. Ustawa ta była bliźniaczo podobna do niemieckiego Kodeksu postępowania cywilnego z 1877 r.3 Przepisy regulujące postępowanie przed sądami polubownymi były wierną kopią przepisów niemieckich4. O ile pozostałe działy japońskiego KPC na przestrzeni lat ulegały zmianom (pierwsza nowelizacja miała miejsce w 1926 r.), o tyle przepisy dotyczące arbitrażu pozostawały niezmienione. Historia recypowania prawa zachodniego w Japonii jest niezwykle ciekawa. Wszystko zaczęło się w XIX w., kiedy to zachodnie mocarstwa, w tym Rzesza Niemiecka, zaczęły nawiązywać kontakty gospodarcze z krajami Dalekiego Wschodu. W kontraktach handlowych zastrzegały sobie wyłączenie swoich obywateli spod jurysdykcji japońskiej. Z uwagi na długotrwałą izolację na arenie międzynarodowej i potrzebę rozwoju ekonomicznego Japończycy przyjmowali narzucane im warunki umowne. Było to jednak powszechnie postrzegane jako utrata suwerenności i godności narodowej. W owym czasie japońskie prawo w dużej mierze oparte było na prawie zwyczajowym i precedensach (wcześniejszych rozstrzygnięciach zapadłych w sprawach o zbliżonym stanie faktycznym). Przedstawiciele mocarstw utrzymywali, że dopóki Japonia nie wprowadzi do swojego systemu prawnego zachodnich standardów, obywatele ich państw nie będą się godzić na jej jurysdykcję. I to było argumentem przemawiającym za przyjęciem zachodniego porządku prawnego. Wkrótce po tym Japonia została uznana za najsilniejsze państwo Dalekiego Wschodu, i to nie tylko z uwagi na zmianę systemu prawnego, ale również dlatego, że odniosła zwycięstwa w dwóch wojnach z cesarskimi Chinami i w wojnie z carską Rosją. Od tego momentu stała się równoważnym partnerem dla mocarstw europejskich, które odstąpiły od narzucania w umowach handlowych własnej jurysdykcji5. Na prawo japońskie również niebagatelny wpływ miało prawo amerykańskie. W czasie okupacji kraju przez USA w latach 1945-1952 uchwalono, na wzór amerykańskiej6, ustawę antymonopolową oraz Konstytucję7. Należy również pamiętać, że w Japonii do dziś przy stosowaniu prawa niepoślednią...