Abstrakt

I. Uwagi ogólne We Włoszech wyróżnia się dwie postacie arbitrażu: arbitrato rituale (arbitraż zwyczajny) i arbitrato irrituale określany również jako arbitrato libero (arbitraż dowolny)1. Podstawowa różnica pomiędzy tymi dwoma postaciami arbitrażu sprowadza się do charakteru prawnego rozstrzygnięcia wydawanego po przeprowadzeniu postępowania arbitrażowego. Arbitraż zwyczajny kończy się wydaniem wyroku (lodo)2, który ma moc wyroku sądu państwowego i stanowi tytuł egzekucyjny oraz podlega zaskarżeniu. Natomiast w wyniku przeprowadzenia arbitrażu dowolnego, decyzja rozstrzygająca spór wydana przez arbitrów przybiera postać umowy zawartej przez strony (lodo contrattuale). Decyzja ta nie podlega zaskarżeniu do sądu w drodze środków zaskarżenia przewidzianych dla wyroku sądu polubownego3.  Do czasu nowelizacji postępowania arbitrażowego, dokonanej rozporządzeniem z mocą ustawy Nr 40 z 2.2.2006 r. o zmianie postępowania kasacyjnego i arbitrażu4, w Kodeksie postępowania cywilnego nie było w ogóle wzmianki o arbitrażu dowolnym. Dopiero wspomniana ustawa wprowadziła do kodeksu jeden przepis expressis verbis dotyczący arbitrażu dowolnego - art. 8083. Przez część przedstawicieli doktryny jest to oceniane jako "wynaturzenie" arbitrażu dowolnego, postrzeganego jako akt pomiędzy osobami prywatnymi, który ze swej natury nie powinien mieć żadnej regulacji. W rzeczywistości zabieg ten miał na celu usankcjonowanie przez ustawodawcę istnienia dwóch form arbitrażu, w odpowiedzi na pojawiające się w orzecznictwie i doktrynie głosy negujące taki podział. Włoski Kodeks postępowania cywilnego przewiduje trzy sposoby zaskarżenia wyroku sądu polubownego: z powodu nieważności (art. 828-830)5, rewokacją (art. 831), za pomocą sprzeciwu podmiotu trzeciego (art. 831). Nie są one konkurencyjne w stosunku do siebie. Wynika to z ich odmiennego charakteru, celu i podstaw. Ponadto art. 831 ust. 2 przewiduje, że jeśli w toku postępowania...