Abstrakt

I. Uwagi ogólne W literaturze wskazuje się powszechnie na stale zwiększającą się liczbę spraw rozpatrywanych w drodze alternatywnych sposobów ich rozstrzygania. Podkreśla się przy tym rosnącą rolę sądownictwa polubownego1. Nie zmienia to oczywiście faktu, że liczba spraw w sądach państwowych wciąż rośnie przy poprawiającej się sprawności postępowania2. W pewnym sensie odpowiedzią na bolączki tradycyjnego sposobu rozstrzygania sporów była nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadziła regulację o sądzie polubownym (arbitrażowym) w osobnej, piątej Części kodeksu3. Zawarte tam rozwiązanie wzorowane było na ustawie modelowej UNCITRAL o międzynarodowym arbitrażu handlowym z 1985 r.4 Zmiana ta ma umożliwić zainteresowanym stronom szerokie korzystanie z sądownictwa polubownego i tym samym większe niż do tej pory odciążenie sądów państwowych od rozstrzygania sporów gospodarczych5. Warto zauważyć, że już w okresie międzywojennym wskazywano, że ustawodawca daje prymat alternatywnym sposobom rozwiązywania sporów, czego dowodem były nie tylko rozwiązania legislacyjne, ale także liczne wypowiedzi przedstawicieli doktryny oraz istniejące w owym czasie sądy polubowne6. Niniejszy artykuł dotyczy niektórych zagadnień skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego. Dotyczy więc sfery, w której dochodzi do styku między sądownictwem polubownym a państwowym. Skarga jest bowiem nadzwyczajnym środkiem nadzoru judykacyjnego sądu powszechnego nad działalnością sądu polubownego7. Wydaje się, że postępowanie to nadal wszczynane jest stosunkowo rzadko8, choć wobec wzrastającej roli sądownictwa polubownego może okazać się środkiem częściej wykorzystywanym. Pamiętać przy tym należy, że strony nie mogą umownie wyłączyć prawa do wniesienia skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego9. Moje rozważania skoncentrują się, można powiedzieć, na pierwszym momencie tej styczności, a mianowicie przyjęciu przez sąd do rozpoznania skargi. Regulacja odnosząca się do tych zagadnień zawarta jest głównie w Tytule VII Części V KPC zatytułowanym: "Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego". Wskazano tam m.in. na kwestie warunków formalnych skargi (art. 1207 KPC) i terminu do jej złożenia (art. 1208 KPC). Zwrócę też uwagę na problem sądu właściwego do rozpoznania skargi (art. 1158 KPC zawarty wśród przepisów ogólnych Części V). Tak więc rozważania te skupiają się nad zagadnieniami, na które powinien zwrócić uwagę przewodniczący wydziału przy dekretacji sprawy10.  Oczywiście doczekały się one w literaturze pewnych opracowań i celem artykułu nie jest ich powtarzanie, a raczej zwrócenie uwagi na pewne nieścisłości...