Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zajął stanowisko w sporze dotyczącym zmiany nazw ulic.
Do takiego działania miało dojść w efekcie uchwały rady gminy (na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 1372), która jednak została zaskarżona przez część mieszkańców. Przede wszystkim zarzucili oni urzędnikom brak przeprowadzenia konsultacji z mieszkańcami, brak informacji o planach nadania nowej nawy ulicy oraz nieuwzględnienie wysokich kosztów związanych z nadaniem nazwy ulicy (zmiany w dokumentach, rejestrach, umowach, bankach, urzędach), szczególnie względem podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Skarżący podkreślili, że w związku z nadaniem nazwy ulicy uległa zmianie także nazwa miejscowości, o czym dowiedzieli się dopiero 7 miesięcy po podjęciu uchwały, kiedy otrzymali pismo z gminy o nadaniu nowych numerów porządkowych. Wskazali także, że zostali pozbawieni, czy w to w formie bezpośredniej (referendum lokalne) czy też pośredniej (poprzez własnego radnego) wpływu na tworzenie prawa lokalnego, bowiem są przypisani do jednej wsi i wyboru radnego dokonywali w tej miejscowości, a nie w tej, do której teraz zostali przypisani.
Rada gminy broniła się twierdząc, że konsultacje zostały przeprowadzone, a zmiany wprowadzone uchwałą miały na celu uporządkowanie kwestii administracyjnych. Urzędnicy podkreślali, że skarżący czynnie uczestniczyli w pracach nad zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w 2019 r. i posiadali wiedzę, że ich nieruchomości są położone na obszarze ewidencyjnym B., a nie – jak do tej pory – ich adresy były błędnie przypisane do miejscowości B.1. Z tego powodu trzeba było wprowadzić stosowne zmiany tak, by doprowadzić sytuację do stanu zgodnego z ewidencją gruntów i przypisać ich nieruchomości do miejscowości B. Ponadto organ stwierdził, że brak jest regulacji prawnej, która nakładałaby na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy ulicy.
Sprawa trafiła na wokandę WSA w Białymstoku, który w wyroku z 13.12.2022 r. (II SA/Bk 551/22) stwierdził nieważność zaskarżonych zapisów uchwały. Uzasadniając swoje stanowisko organ tłumaczył, że uchwała implikowała zmianę adresu skarżących, a to z kolei zrodziło określone powinności np. umieszczenie stosownej tablicy z nazwą ulicy i nadanym numerem, czy też wymiana dokumentów. W tej sytuacji sąd uznał, że wszyscy skarżący mają uwarunkowane naruszeniem interesu prawnego prawo do złożenia skargi w oparciu o treść art. 101 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym.
Sąd w uzasadnieniu podkreślił, że w omawianej sprawie konsultacje społeczne zostały przeprowadzone, ale w sposób nieprawidłowy. Skład orzekający zgodził się z gminą, że nie ma regulacji prawnej, która by wprost nakładała na władze samorządowe obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie nadania nazwy ulicy, jednak „organ decydujący się na ich przeprowadzenie powinien to uczynić w sposób zgodny z prawem, z poszanowaniem praw wszystkich mieszkańców i podmiotów, których ewentualna uchwała będzie dotyczyć”. Sąd zauważył, że „konsultacje społeczne zostały przeprowadzone jedynie z mieszkańcami sołectwa – miejscowości B., zaś nie odnosiły się do mieszkańców sołectwa – miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie ewidencyjnym miejscowości B. To właśnie ci mieszkańcy są skarżącymi w niniejszej sprawie, a zatem słusznie wskazują w skargach, że nie brali udziału w jakichkolwiek konsultacjach związanych z nadaniem nazw ulic. Pominięcie przez Wójta Gminy W. konsultacji z grupą mieszkańców, względem których uchwała w przedmiocie nadania nazwy ulicy bezpośrednio oddziałuje – czy to poprzez zmianę adresu, konieczność wymiany dokumentów czy danych w innych rejestrach, niewątpliwe stanowi naruszenie wyrażonej w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP zasady równości wobec prawa – wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Zasada równości polega na tym, że wszystkie podmioty prawa (adresaci norm prawnych), charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez różnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. W realiach niniejszej sprawy, organ nie potraktował równo mieszkańców miejscowości B.1, których nieruchomości są położone w obrębie ewidencyjnym miejscowości B., z mieszkańcami miejscowości B., bowiem pominęły ich w przeprowadzonych konsultacjach. Potwierdzeniem powyższego jest fakt, że z Informacji z przeprowadzonych konsultacji społecznych z mieszkańcami sołectwa B. w sprawie nadania nazw ulic wynika, że w zakresie § 1 pkt 2 uchwały, czyli ulicy «S.» nie wpłynęła żadna propozycja. Wynika to zapewne z faktu, że tymże mieszkańcom w ogóle nie zostały przesłane ankiety konsultacyjne, nie mogli zatem oni wziąć udziału w wyrażeniu opinii o konkretnych nazwach ulic”.
