Funkcjonowanie przepisów regulujących tzw. „rewolucję śmieciową” wzbudza liczne wątpliwości w praktyce. Obecnie trwają prace nad kolejnym projektem ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz o zmianie ustawy o własności lokali, która ma wprowadzać najpilniejsze zmiany w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, niezbędne dla uniknięcia rozbieżności interpretacyjnych przy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz zapewniające jej prawidłowe funkcjonowanie (Druk sejmowy z 12.3.2014 r. nr 2377).

W założeniu projektodawców nowelizacja ma stanowić odpowiedź na najczęściej zgłaszane problemy utrudniające stosowanie ustawy, formułowane przez gminy, przedsiębiorców uczestniczących w odbieraniu i gospodarowaniu odpadami komunalnymi oraz przez właścicieli nieruchomości. Poniżej omówiono najważniejsze zmiany.

W art. 2 nowelizowanej ustawy projektuje się zmiany doprecyzowujące pojęcie właściciela nieruchomości, wskazujące na kim ciążą obowiązki w przypadku, gdy kilka podmiotów równocześnie spełnia definicję właściciela nieruchomości. W art. 2:

- po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: „Jeżeli obowiązki wskazane w ustawie mogą jednocześnie dotyczyć kilku podmiotów spośród wskazanych w ust. 1 pkt 4, obowiązanym do ich wykonania jest podmiot faktycznie władający nieruchomością, z zastrzeżeniem ust. 3”,

- po ust. 3 otrzymuje brzmienie: „Jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkiem lub budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osobę lub osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 oraz z 2004 r. Nr 141, poz. 1492), lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany, a w przypadku spółdzielni mieszkaniowych – zarząd spółdzielni w rozumieniu ustawy z dnia 16 września 1982 r. – Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2013 r. poz. 1443)”.

Mają zostać doprecyzowane postanowienia dotyczące selektywnego zbierania odpadów komunalnych – podstawowe rodzaje odpadów komunalnych objęte tym obowiązkiem wskazuje CzystGmU, dodatkowe rodzaje jednolicie na obszarze kraju może wskazać rozporządzenie ministra właściwego do spraw środowiska, a jednocześnie gmina będzie mogła w uzasadnionych przypadkach wprowadzić obowiązek selektywnego zbierania jeszcze innych odpadów komunalnych w regulaminie utrzymania czystości i porządku w gminie. Ponadto, minister właściwy do spraw środowiska może w rozporządzeniu uszczegółowić wymagania związane ze sposobem selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz określić, kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony – kierując się potrzebą ujednolicenia wymagań w zakresie zbierania na obszarze kraju oraz ułatwieniem zbierania, w szczególności przez wskazanie odpadów zbieranych w ramach poszczególnych frakcji.

W art. 4 proponuje się wprowadzenie następujących zmian:

- w ust. 2 w pkt 1 lit. a otrzymuje brzmienie: „prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania lub przyjmowania przez punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych co najmniej takich odpadów komunalnych jak: przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, odpady zielone, popiół z palenisk domowych oraz odpady budowlane i rozbiórkowe stanowiące odpady komunalne, a także odpadów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 4a",

- po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu: "Regulamin może wprowadzić obowiązek selektywnego zbierania odpadów komunalnych innych niż wymienione w ust. 1 pkt 1 lit. a.”;

- po art. 4 dodaje się art. 4a w brzmieniu: „Minister właściwy do spraw środowiska może określić, w drodze rozporządzenia:

1) odpady komunalne podlegające obowiązkowi selektywnego zbierania inne niż przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe odpady budowlane i rozbiórkowe, zużyte opony, odpady zielone oraz popiół z palenisk domowych;

2) szczegółowy sposób selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów oraz kiedy wymóg selektywnego zbierania uważa się za spełniony, – kierując się potrzebą ujednolicenia wymagań w zakresie zbierania na obszarze kraju oraz ułatwieniem zbierania, w szczególności przez wskazanie odpadów zbieranych w ramach poszczególnych frakcji”.

Kolejna zmiana, odpowiadająca modelowi ekonomicznych instrumentów ochrony środowiska, zakłada, że przy ustalaniu stawek opłat za gospodarowanie odpadami ma nastąpić odwrócenie podejścia. Dotychczas podstawową stawką jest stawka za odpady niepoddane segregacji, w przypadku selektywnego zbierania miała być ustalona niższa stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Ustawa nowelizująca przyjmuje, że stawką wzorcową jest stawka opłaty za odpady zbierane w sposób selektywny (taki zresztą sposób zbierania jest – podobnie zresztą jak dotychczas – obowiązkiem właścicieli nieruchomości, a nie ich dobrą wolą). W przypadku nieprzestrzegania tego obowiązku jest stosowana wyższa „sankcyjna” stawka opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W art. 6 ust. 4 ma otrzymać brzmienie: „Rada gminy określając stawki opłat, o których mowa w ust. 2, stosuje wyższe stawki, jeżeli odpady komunalne nie są zbierane i odbierane w sposób selektywny”.

W projekcie doprecyzowano również zagadnienia związane z uiszczaniem opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i składaniem deklaracji. W przypadku zmiany miejsca zamieszkania w trakcie miesiąca opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz każdej z gmin ponosić się będzie proporcjonalnie do czasu zamieszkania na terenie danej gminy.

W art. 6i. dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu: „W przypadku gdy z powodu zmiany miejsca zamieszkania, w danym miesiącu na danej nieruchomości, mieszkaniec zamieszkuje przez część miesiąca, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz każdej z gmin ponosi się proporcjonalnie do czasu zamieszkania na terenie danej gminy”.

Jednocześnie ustawa rozstrzyga problem ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej działalności gospodarczej (jak wynika z praktyki jest to działalność nie powodująca z reguły zwiększenia ilości odpadów w stosunku do odpadów powstających w związku z zamieszkiwaniem w tym lokalu) – nie będzie wówczas pobierana odrębna opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi, tylko z danego lokalu będzie uiszczana wyłącznie opłata ustalona z tytułu zamieszkiwania. W art. 6j po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu: „W przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej działalności gospodarczej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się w ramach opłaty dotyczącej nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1”.