Trwają prace legislacyjne dotyczące ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Według prawa europejskiego już od maja 2016 r. możliwe będzie nabywanie polskiej ziemi przez cudzoziemców bez konieczności ubiegania się przez nich o stosowne pozwolenie. Dlatego też polscy ustawodawcy chcą wprowadzić wiele ograniczeń, które pozwoliłyby na kontrolowanie obrotu nieruchomościami. Będą one jednak musiały być stosowane zarówno do obywateli innych krajów, jak i Polski.

Wiele modernizowanych przepisów dotyczy opcji pierwokupu. Takie prawo dalej będzie się należało dzierżawcom gruntu, ale do uprzywilejowanych co do możliwości nabycia ziemi rolnej dołączą także sąsiedzi. W przypadku, kiedy sprzedawana ziemia będzie graniczyła z kilkoma innymi nieruchomościami, właściciel będzie mógł wskazać, którego z sąsiadów preferuje, jako nabywcę. Jeśli nikt z ww. osób, czyli ani dzierżawca, ani sąsiedzi nie będą zainteresowani dokonaniem transakcji, z prawa do pierwokupu będzie mógł skorzystać Skarb Państwa (Agencji Nieruchomości Rolnych).

O możliwości dokonania pierwokupu będzie informował notariusz. Jednak przepisów tych nie będzie się stosować, jeśli potencjalnym nabywcą będzie rolnik indywidualny (w rozumieniu osoby prowadzącej już działalność rolniczą, posiadającą w tym względzie odpowiednie kwalifikacje i zamieszkującą na terenie danej gminy przez okres nie krótszy niż 5 lat) lub osoba bliska sprzedającemu.

Istotną rolę będzie odgrywała również wielkość nieruchomości podlegającej transakcji. W celu zapobieżenia zarówno zbytniemu rozdrobnieniu gospodarstw, jak i nadmiernej koncentracji gruntów należących do jednego podmiotu wprowadzono limit maksymalnej wielkości gospodarstwa rodzinnego, który ustalono na 300 ha. W niektórych miejscach Polski będą ponadto wprowadzane przepisy dotyczące minimalnej powierzchni gospodarstwa.

Ustawa, która obecnie czeka na podpis prezydenta, miała być złagodzona poprawkami Senatu, jednak Sejm odrzucił je. Specjaliści zauważają, że wersja, z którą obecnie mamy do czynienia jest i tak łagodniejsza od pierwotnie zakładanych przepisów. W wyjściowej wersji nowelizacji ustawy planowano m.in. wprowadzenie obowiązkowego pośrednictwa ANR przy transakcjach dotyczących ziem rolnych. Uznano jednak, że takie obostrzenie ingerowałoby w prawo własności.