W Ministerstwie Infrastruktury trwają prace nad kolejną nowelizacją ustawy o ochronie praw lokatorów. Powodem rozpoczęcia prac są orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wskazujące ustawodawcy akceptowalny i pożądany kierunek tworzenia przepisów o ochronie praw lokatorów.
Obecnie ustawa przewiduje, że właściciel ma prawo podnosić czynsz nie częściej niż co pół roku. Podwyżka nie może przekroczyć w skali roku 10%, a nowo ustalony czynsz nie może przekroczyć 3% wartości odtworzeniowej lokalu. Ustawa przyznaje lokatorowi prawo zaskarżenia podwyżki do sądu.
W ocenie Trybunału przepisy ustawy w obecnym brzmieniu budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych. Przede wszystkim brakuje w niej przepisów zawierających instrumenty pozwalające sądowi badać, czy podwyżka jest zasadna.
Zgodnie z projektem remedium na problemy interpretacyjne ma być ustawowa definicja czynszu, która będzie mogła sądowi posłużyć w ewentualnym procesie, czy podwyżka dotyczy wymienionych składników czynszu. Projekt definiuje czynsz jako świadczenie, na poczet którego zalicza się: podatek od nieruchomości, ubezpieczenie, koszty remontów bieżących, konserwacji i utrzymania technicznego budynku, administrowania, utrzymania zieleni oraz wszystkich pomieszczeń do wspólnego użytkowania. Składnikami czynszu są ponadto opłaty za utrzymanie czystości, ciepło, prąd, windę, antenę zbiorczą oraz domofon (ale tylko w części przypadającej na dany lokal).
Projektowana nowelizacji przyznaje także właścicielowi prawo do zysku oraz amortyzacji lokalu. Maksymalna wysokość zysku nie może jednak przekraczać zysku osiąganego za trzy położone w pobliżu siebie lokale. Amortyzacja natomiast może wynosić rocznie 2% wartości odtworzeniowej lokalu.
Projekt pozbawia prawa zysku gminy oraz innych dysponentów mieszkań skarbu państwa.
Projekt zakłada również zniesienie 10% ograniczenia rocznej podwyżki czynszu. Najemca, który nie zgadza się z podwyżką, będzie mógł uzyskać ochronę sądu dopiero wtedy, gdy czynsz przekroczy 3% wartości odtworzeniowej. Nie będzie mógł się skarżyć do sądu, jeśli podwyżka nie przekracza w danym roku kalendarzowym średniorocznego wzrostu cen i usług albo dotyczy opłat za media.
