Sądowym rozstrzygnięciem zakończył się spór pomiędzy jedną ze spółek a skarbówką. W sprawie chodziło o kwestie podatkowe związane z nieodpłatnymi lokalami dla pracowników.
Z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w tym zakresie do fiskusa zwróciła się spółka, która zawarła z innymi spółkami z tej samej grupy kapitałowej umowę dotyczącą oddelegowania części pracowników z innych krajów. Umowy miały długo i krótkoterminowy charakter, zaś koszty zakwaterowania oddelegowanych pracowników miała pokryć spółka z siedzibą w Polsce. W związku z tym spółka zawarła w tym celu umowy najmu mieszkań/domów. Umowy każdorazowo były zawierane pomiędzy spółką, a wynajmującymi, którzy, co do zasady, są podatnikami VAT. Tym samym, faktury za najem wystawiane są na rzecz spółki. Umowy zawierane pomiędzy wynajmującymi, a wnioskodawcą często zawierają adnotację o mieszkaniowym celu wynajęcia danej nieruchomości. Jednocześnie, umowy mogą wskazywać, z imienia i nazwiska pracownika, który będzie w niej zamieszkiwał oraz w niektórych przypadkach również informację, że będzie on mieszkał z rodziną, bowiem zdarza się, że niektórzy pracownicy (zwłaszcza przy oddelegowaniach długoterminowych) przenoszą się na ten czas do Polski wraz z całymi rodzinami. Zdarzały się również umowy bez adnotacji o mieszkaniowym celu wynajęcia nieruchomości oraz jasnego wskazania osób, które mają ją zamieszkiwać. Spółka, co do zasady, nie podnajmowała nieruchomości pracownikom, a udostępniała im je do nieodpłatnego użytkowania na podstawie umowy użyczenia. Zakwaterowanie pracowników w najmowanych nieruchomościach ma charakter czasowy oraz stricte zawodowy i ma miejsce wyłącznie w czasie, kiedy wykonywana jest praca na rzecz spółki.
Mając na uwadze powyższy stan faktyczny, przedstawiciele spółki zadali fiskusowi następujące pytania:
1. czy w opisanym w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, spółka jest zobowiązana naliczyć podatek VAT należny z tytułu nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości pracownikom, oraz
2. czy w przedstawionym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym, w sytuacji gdy wnioskodawca nabywa usługi wynajmu lokali mieszkalnych na rzecz pracowników, to przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego na zasadach ogólnych zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.; dalej VATU).
Spółka twierdziła bowiem, że w jej sytuacji nie znajduje zastosowania ograniczenie prawa do odliczenia zawarte w treści art. 88 ust. 3a pkt 2 w związku z art. 43 ust. 1 pkt 36 VATU, gdyż przedmiotowe usługi są pośrednio związane z działalnością opodatkowaną spółki, tj. wpływają na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości oraz przyczyniają się do generowania przez nią obrotu. Usługi najmu nieruchomości o charakterze mieszkalnym nie są wykorzystywane do celów mieszkaniowych wnioskodawcy, lecz służą wykonywaniu przez niego działalności gospodarczej, a potrzeby mieszkaniowe pracowników realizowane są pobocznie.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej był jednak innego zdania. W wydanej interpretacji wskazał, że prawo do odliczenia znalazłoby zastosowanie, gdyby nabyte towary i usługi służyły czynnościom podlegającym opodatkowaniu VAT. W opinii skarbówki, charakter związku między nabywanymi usługami a wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, może być bezpośredni lub pośredni, ale w opisanej sprawie taki związek nie występuje.
Spółka zaskarżyła interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 24.11.2022 r. (I SA/Łd 690/22) stanął po stronie podatnika. Po rozpoznaniu sprawy organ stwierdził, że fakt udostępniania mieszkań pracownikom wynika bezpośrednio z potrzeby zapewnienia im warunków do życia w Polsce, co warunkuje możliwość wykonywania zobowiązań zawodowych względem spółki. Sąd stwierdził, że choć wydatki związane z wynajmowaniem lokali dla zatrudnionych osób nie przekładają się bezpośrednio na zyski osiągane przez firmę, trudno odmówić im związku z obrotami przedsiębiorstwa. Stanowią one bowiem niejako zabezpieczenie utrzymania źródła przychodu. W konsekwencji sąd orzekł, że podatnik na podstawie art. 86 ust. 1 VATU powinien mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem.
