| Europejski Trybunał Sprawiedliwości uznał, że przepisy niemieckiej ustawy o spółce Volkswagen dotyczące ograniczenia prawa głosu do 20%, ustalenia mniejszości blokującej na 20% oraz uprawnienia państwa federalnego i landu Dolnej Saksonii do wyznaczania po dwóch przedstawicieli do rady nadzorczej stanowią ograniczenie swobody przepływu kapitału. |
Ustawa z 21.7.1960 r. w sprawie prywatyzacji udziałów w Volkswagenwerk GmbH przyznała władzom jednego z landu Dolna Saksonia szczególne uprawnienia w spółce akcyjnej Volkswagen. Wprowadzenie ograniczeń w wykonywaniu prawa głosu oraz kwalifikowanej większości głosów do podejmowania uchwał w najważniejszych sprawach przez walne zgromadzenie spółki spowodowało, że land mógł blokować podejmowanie uchwał. Dodatkowo państwo federalne i land mają prawo do powoływania po dwóch członków rady nadzorczej, która w sumie liczy 20. Konieczność uprzywilejowania swojej pozycji rząd uzasadniał potrzebą ochrony spółki przed akcjonariuszem zagranicznym, którego celem byłoby wywieranie dominującego wpływu na przedsiębiorstwo. Takie działania mogłyby bowiem spowodować zwolnienia grupowe albo przenoszenie produkcji poza granice Niemiec. Komisja wydała jednak opinię, w której wskazała, że przepisy regulujące wskazane wyżej uprawnienia stanowią ograniczenie swobodnego przepływu kapitału (zob. wyrok ETS z 28.9.2006 r., C 282/04 i C 283/04, Zb.Orz. s. I–9141) oraz swobody podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej gwarantowanych w art. 56 i 43 TWE. Ponieważ władze krajowe nie zastosowały się do opinii i nie wdrożyły procedury zmian zakwestionowanych regulacji Komisja wniosła skargę do ETS.
Jak podkreślił ETS przepływem kapitału są w szczególności inwestycje bezpośrednie, tzn. według tej nomenklatury oraz wyjaśnień do niej, wszelkiego rodzaju inwestycje dokonywane przez osoby fizyczne lub prawne, które służą ustanowieniu lub utrzymaniu trwałych i bezpośrednich powiązań między osobą, która wniosła kapitał, a przedsiębiorcą, któremu udostępnia ona kapitał w celu prowadzenia działalności gospodarczej (zob. wyrok ETS z 12.12.2006 r., C-446/04, Zb.Orz. s. I–11753, oraz wyrok ETS z 24.5.2007 r., C-157/05, niepubl.). Zaś za ograniczenia należy uznać takie przepisy krajowe, które mogą stanowić przeszkodę lub ograniczać nabycie akcji w danych spółkach, lub które są w stanie zniechęcić inwestorów z innych Państw Członkowskich do inwestowania w ich kapitał. Rząd niemiecki argumentował, że ustawa na mocy której została utworzona i sprywatyzowana Volkswagen S.A., była jedynie powtórzeniem porozumienia – wyrazu woli akcjonariuszy oraz innych osób mających prawa o charakterze prywatnym do tego przedsiębiorstwa, powinna być więc traktowana jako porozumienie pomiędzy udziałowcami, nie zaś prawo krajowe. ETS uznał jednak, że z punktu widzenia swobody przepływu kapitału ustawa ta jest przepisem krajowym. Kompetencje ustawodawcze są uprawnieniem państwa, zaś ustawy nie podlegają zmianom poprzez wolę stron pierwotnego porozumienia. Odnosząc się do zarzutu wprowadzenia ograniczeń w swobodzie przepływu kapitału stwierdzono, że rozwiązania ustawy uniemożliwiają przedsiębiorcom z innych Państw Członkowskich inwestycje w akcje spółki. Ponadto, nieuprawdopodobniono argumentów o zagwarantowaniu w tych przepisach ochrony interesów pracowników oraz ochrony akcjonariuszy mniejszościowych.
| Warto wskazać, że orzeczenie to będzie miało wpływ na postępowanie wszczęte przez Komisję w sprawie naruszenia przez polską ustawę z 3.6.2005 r. o szczególnych uprawnieniach Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w spółkach kapitałowych o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. Nr 132, poz. 1108 ze zm.) wspólnotowych gwarancji swobody przepływu kapitału. Dodatkowo 4.9.2007 r. rozszerzono wykaz spółek, w których Skarbowi Państwa przysługuje tzw. złota akcja. W wykazie tym znajdują się m.in. spółki telekomunikacyjne oraz działające w sektorze wydobycia i przerobu rud miedzi. |
Wyrok ETS z 23.10.2007 r. w sprawie C-112/05 Komisja przeciwko Republice Federalnej Niemiec
|
Więcej na temat „złotej akcji” w „Monitorze Prawniczym” Nr 24/2005 (Nowelizacja prawa spółek – „złota akcja” – relacja z seminarium: A. Szumański, „Złota akcja” w prawie polskim; M. Romanowski, Europeizacja „złotej akcji” i jej wpływ na prawo polskie). |
