Decyzja Dyrektor Izby Skarbowej we Wrocławiu dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych została doręczona 6.5.2011 r. doradcy podatkowemu Annie W. – pełnomocnikowi podatnika wraz z pouczeniem o trybie wniesienia od niej skargi do sądu administracyjnego. Przesyłka zawierająca skargę została nadana 6.6.2011 r., z tym jednak, że jako adresata wskazano WSA we Wrocławiu. Pismem z 9.6.2011 r. Anna W. w imieniu mocodawcy wniosła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi dowodząc, że przesłanie środka zaskarżenia bezpośrednio do sądu, zamiast za pośrednictwem organu, nastąpiło wskutek niezawinionej omyłki. W uzasadnieniu wniosku pełnomocnik wskazała, że skarga została nadana w terminie i dokument ten zawierał prawidłowe określenie adresata, ponadto gdy tylko zdała sobie sprawę z zaistniałej omyłki złożyła egzemplarz skargi w Izbie Skarbowej we Wrocławiu. W kolejnym piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku pełnomocnik wskazała, że w dniu złożenia skargi nasiliły się u niej kłopoty zdrowotne, w tym zaburzenia koncentracji i pamięci. Do pisma załączono zaświadczenie lekarza rodzinnego z 10.6.2011 r., z którego wynikało, że Anna W. zgłosiła się 6.6.2011 r. z objawami nieprawidłowej pracy jednego z gruczołów przejawiającymi się m.in. w problemach z koncentracją i pamięcią. Zgodnie z art. 86 i 87 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się co do zasady do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odmówił przywrócenia terminu do wniesienia skargi. Sąd uznał, że zaświadczenie lekarskie nie stanowi samo w sobie potwierdzenia, że dana choroba stanowiła przyczynę błędu, zwłaszcza gdy z jego treści wynika brak przeciwwskazań do wykonywania pracy.

Naczelny Sąd Administracyjny uwzględniając zażalenie uchylił postanowienie WSA we Wrocławiu i przywrócił termin do wniesienia skargi. W uzasadnieniu wskazano, że przedłożone przez pełnomocnika skarżącego zaświadczenie lekarskie, potwierdza określony stan zdrowia Anny W. w dniu nadania skargi. NSA podkreślił, że WSA we Wrocławiu nie był uprawniony do oceny diagnozy lekarza, czyli osoby dysponującej odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, a także kwalifikacjami potwierdzonymi dyplomem, wystawiającego zaświadczenie lekarskie i sugerowania, co powinien, a czego nie powinien zapisywać w zaświadczeniu lekarskim; albo jakie nasilenie danych objawów powinien stwierdzić. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał ponadto, że wniosek o przywrócenie terminu powinien zawierać uzasadnienie, w którym strona uprawdopodobni brak winy w przekroczeniu terminu. Przesłanką dla przywrócenia uchybionego terminu jest jedynie uprawdopodobnienie, że uchybienie nastąpiło bez winy strony. Uprawdopodobnienie oznacza złagodzenie rygorów dowodowych odnośnie do okoliczności usprawiedliwiających niedopełnienie czynności procesowej w terminie (zob. postanowienie NSA z 9.12.2010 r., I GZ 393/10, orzeczenia.nsa.gov.pl). Jest bowiem konstrukcją odmienną od udowodnienia, mniej rygorystyczną, lecz również obligującą stronę do wskazania pewnych okoliczności, które świadczyłyby, że uchybienie terminu nie wiąże się z brakiem staranności w działaniu (zob. postanowienie NSA z 25.11.2010 r., II GZ 350/10, orzeczenia.nsa.gov.pl oraz postanowienie NSA z 22.12.2008 r., I FZ 477/08, orzeczenia.nsa.gov.pl). Uprawdopodobnienie nie jest środkiem dowodowym w ścisłym tego słowa znaczeniu i nie daje pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie (zob. postanowienie WSA w Białymstoku z 21.7.2010 r., I SA/Bk 298/10, orzeczenia.nsa.gov.pl).

Postanowienie NSA z 12.10.2011 r., II FZ 584/11