Przepisy regulujące postępowanie przed sądami administracyjnymi nie zobowiązują stron i ich pełnomocników do przesyłania korespondencji do sądu listami rejestrowanymi. Jednak tylko w przypadku przesyłek poleconych nadawca otrzymuje potwierdzenie przyjęcia przesyłki. W konsekwencji wybór listu zwykłego wiąże się z ryzykiem nadawcy, że nie będzie mógł wykazać terminowości dokonania czynności przez przedłożenie dowodu nadania – stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.
Odrzucenie skargi
„P.” sp. z o.o. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim skargę na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w przedmiocie nałożenia obowiązku dokonania rozbiórki przyłącza gazowego. Skarżąca została wezwana do uiszczenia wpisu oraz uzupełniania kilku braków formalnych: nadesłania odpisów skargi, KRS-u oraz pełnomocnictwa procesowego. W terminie do uzupełniania braków na rachunek bankowy sądu wpłynął wpis sądowy. Natomiast przesyłka zawierająca dokumenty uzupełniające pozostałe braki, jak wynikało z daty stempla pocztowego, została nadana dzień po wyznaczonym terminie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim odrzucił skargę wyjaśniając, że postępowanie sądowoadministracyjne może toczyć się wyłącznie na podstawie skutecznie wniesionej skargi. Badanie skargi pod względem formalnym obejmuje nie tylko analizę jej zawartości, lecz także kontrolę pod względem szczególnych wymogów, jakim pismo to powinno odpowiadać. Skutkiem nieusunięcia braków formalnych w wyznaczonym terminie jest odrzucenie skargi.
Zarzuty zażalenia
Skarżąca w zażaleniu na to postanowienie zarzuciła sądowi błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że przesyłka zawierająca uzupełnienie braków formalnych skargi została przesłana po terminie. W jej ocenie sąd błędnie przyjął, że jedynym dowodem wskazującym na datę nadania przesyłki listem zwykłym jest widniejący na kopercie stempel. Zdaniem „P.” sp. z o.o. stempel nie stanowi jednoznacznego potwierdzenia nadania przesyłki w danym dniu i nie wyklucza możliwości przeprowadzenia innych dowodów mających na celu wykazanie terminowości spełnienia czynności. W ocenie skarżącej, załączone do zażalenia dokumenty, m.in.: kserokopia książki pocztowej, faktura dokumentująca zakup znaczków oraz oświadczenie pracownicy kancelarii adwokackiej pełnomocnika, świadczą o tym, że braki formalne skargi zostały uzupełnione w terminie. „P.” sp. z o.o. dowodziła, że tego dnia przesyłka zawierająca wymagane dokumenty omyłkowo nie została wpisana do książki pocztowej i nadana listem poleconym, jak pozostałe trzy listy, lecz wysłana listem zwykłym bez potwierdzenia. Zdaniem skarżącej w wyniku błędu pracownika poczty przesyłka została nadana dopiero następnego dnia.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie. W aktach sprawy znajduje się koperta zawierająca przesyłkę z dokumentami, które uniemożliwiały nadanie skardze prawidłowego biegu. Ze znajdującego się na niej stempla pocztowego jednoznacznie wynika, że została nadana dzień po terminie do uzupełnienia braków formalnych skargi. Zgodnie z art. 83 § 3 ustawy z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako: PostAdmU), oddanie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z 23.11.2012 r. – Prawo pocztowe (t. jedn.: Dz.U. z 2022 r. poz. 896; dalej jako: PrPoczt) albo placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, albo polskim urzędzie konsularnym jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Wynika z tego, że oddanie przed upływem przewidzianego prawem terminu pisma procesowego w sprawie sądowoadministracyjnej, w polskiej placówce pocztowej innego operatora niż operator wyznaczony nie skutkuje zachowaniem terminu w sytuacji, gdy pismo dostarczono sądowi po jego upływie.
W art. 83 § 3 PostAdmU nie wskazano rodzaju przesyłki, którą ma być nadane w placówce pocztowej pismo skierowane do sądu, uzależniając skutki zachowania terminu jedynie od tego, czy pismo zostało oddane w placówce pocztowej. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że tylko w przypadku przesyłek rejestrowanych na kopercie znajduje się nie tylko stempel pocztowy z datą umożliwiającą ustalenie dnia oddania przesyłki w placówce pocztowej, ale nadawca otrzymuje również potwierdzenie przyjęcia przesyłki rejestrowanej. Zgodnie z art. 17 PrPoczt potwierdzenie nadania przesyłki rejestrowanej wydane przez operatora wyznaczonego oraz wydruk potwierdzenia nadania przesyłki rejestrowanej pobrane samodzielnie z systemu teleinformatycznego operatora wyznaczonego służącego do nadawania rejestrowanych przesyłek pocztowych mają moc dokumentów urzędowych (zob. wyrok NSA z 27.1.2017 r., II OSK 1557/16, Legalis; uchwała NSA z 19.10.2015 r., I OPS 1/15, Legalis).
W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że postępowanie dowodowe dotyczące kwestii terminu nadania przesyłki nie jest ograniczone wyłącznie do przedstawieniu dowodu nadania przesyłki, szczególnie wobec faktu braku ustawowego obowiązku nadania pisma do sądu, jako przesyłki rejestrowanej. Jednak w ocenie NSA, w tej sprawie sąd I instancji prawidłowo ocenił okoliczności faktyczne dotyczące spornej daty. Choć sąd administracyjny ma obowiązek rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony, to nie może pomijać faktu niewyjaśniania czy nienależytego ich uprawdopodobnienia przez stronę. Jak podkreślono, z przedłożonej do zażalenia faktury wynika jedynie fakt zakupu znaczków pocztowych, w żaden sposób nie udowadnia ona jednak kiedy przesyłka, na której umieszczono te znaczki została nadana w urzędzie pocztowym. Za niewystarczające do wykazania daty nadania przesyłki innej niż data stempla pocztowego uznano również oświadczenie pracownicy kancelarii adwokackiej, której powierzono wysyłkę listów. W związku z tym NSA stwierdził, że wybór przesyłki zwykłej w urzędzie pocztowym obarczony jest ryzykiem obciążającym wysyłającego. W razie wątpliwości nie będzie on mógł przedłożyć potwierdzenia nadania przesyłki w określonym dniu. Pełnomocnik skarżącej podjął takie ryzyko, niezależnie więc od przyczyn takiego działania, wobec braku wystarczających dowodów na wysyłkę w innym dniu, Sąd I instancji zasadnie przyjął jako dzień nadania listu zwykłego datę wynikającą ze stempla pocztowego.
Postanowienie NSA z 13.4.2023 r., II OZ 165/23
