Stan faktyczny
H jest spółką której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: AFI). Od 2014 r. H stosowała politykę wynagrodzeń do niektórych kategorii pracowników, wśród nich pełniących funkcje: dyrektora generalnego, dyrektora inwestycyjnego i zarządzającego portfelami posiadają udziały kapitałowe w H w postaci akcji zwykłych i akcji uprzywilejowanych co do dywidendy, którzy są jedynymi akcjonariuszami dwóch spółek akcyjnych posiadających akcje wyemitowane przez H. W latach obrotowych 2015–2018 H wypłaciła im i spółkom dywidendy z tytułu akcji uprzywilejowanych co do dywidendy i akcji zwykłych.
Narodowy Bank Węgier (dalej jako: WBN), działając w charakterze organu nadzoru, zobowiązał H m.in. do wprowadzenia polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń zgodnych z wymogami ustawy o zbiorowym inwestowaniu. Uznał on, że dywidendy wypłacane bezpośrednio i pośrednio zainteresowanym pracownikom mogą ze swej natury skutkować tym, że te osoby będą miały interes w tym, aby H osiągała zyski krótkoterminowe, i będą w ten sposób zachęcane do ponoszenia ryzyka niezgodnego z profilem ryzyka funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez nią, a także z jej regulaminem zarządzania i interesami posiadaczy jednostek uczestnictwa w funduszach. WBN uznał, że zasady wypłaty tych dywidend należy uznać za sposób obejścia zasad dotyczących odroczonej wypłaty wynagrodzenia za wyniki i nałożył na H grzywnę.
H wniosła skargę, podnosząc, że dywidendy nie stanowią wynagrodzenia zmiennego i nie są objęte zakresem stosowania jej polityki wynagrodzeń. Zmienny składnik wynagrodzenia stanowi wynagrodzenie płacone pracownikom za ich profesjonalne usługi na podstawie kryteriów wyników, podczas gdy dywidenda podlega prawu własności akcjonariusza, i to niezależnie od jego działalności wykonywanej na rzecz spółki, jego zatrudnienia i indywidualnego wyniku. Ponadto zainteresowani pracownicy, jako akcjonariusze większościowi, mieli interes w długoterminowym utrzymaniu transakcji H.
Pytanie prejudycjalne
Czy art. 14–14b dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13.7.2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), a także art. 13 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8.6.2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz pkt 1 i 2 załącznika II do niej należy interpretować w ten sposób, że przepisy dotyczące polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń mają zastosowanie do dywidend, jakie spółka, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, wypłaca bezpośrednio lub pośrednio niektórym ze swych pracowników, sprawującym funkcje dyrektora zarządzającego, dyrektora inwestycyjnego lub zarządzającego portfelami, z racji przysługującego im prawa własności akcji tej spółki?
Stanowisko TS
1. Wynagrodzenie członków zarządu będących akcjonariuszami
Zgodnie z art. 14a ust. 1–3 dyrektywy 2009/65 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2011/61 państwa członkowskie wymagają, aby spółki zarządzające i zarządzający alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: ZAFI) ustanowili oraz stosowali politykę i praktyki w zakresie wynagrodzeń, które są zgodne z rozsądnym i skutecznym zarządzaniem ryzykiem, oraz promowali takie zarządzanie i nie zachęcali do podejmowania ryzyka niezgodnego z profilami ryzyka, regulaminami lub dokumentami założycielskimi zarządzanych przez nich UCITS i AFI. W odniesieniu do podmiotowego zakresu stosowania tej polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń art. 14a ust. 3 dyrektywy 2009/65 oraz art. 13 ust. 1 dyrektywy 2011/61 przewidują, że mają one zastosowanie do tych kategorii pracowników, w tym kadry kierowniczej wyższego szczebla, osób podejmujących ryzyko działalności, osób sprawujących kontrolę oraz wszelkich pracowników otrzymujących całkowite wynagrodzenie plasujące ich na tym samym szczeblu siatki płac co kadra kierownicza wyższego szczebla i osoby podejmujące ryzyko działalności, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profile ryzyka spółek zarządzających lub zarządzanych przez nie UCITS i AFI.
Odnosząc się do wykładni pojęcia „wynagrodzenia”, dla celów stosowania dyrektyw 2009/65 i 2011/61, TS przypomniał, że treści unijnego przepisu, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia swego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadać w całej UE autonomiczną i jednolitą wykładnię [wyrok TS z 22.6.2021 r., Latvijas Republikas Saeima (Punkty karne), C-439/19, pkt 81]. Ponadto, wykładnia unijnego przepisu wymaga uwzględnienia nie tylko jego brzmienia, ale także kontekstu, w jaki się on wpisuje, oraz celów realizowanych przez akt, którego jest on częścią (wyrok TS z 15.3.2022 r., Autorité des marchés financiers, C-302/20, pkt 63). Stanowiąc, że państwa członkowskie wymagają, aby spółki zarządzające UCITS i ZAFI opracowywały i stosowały polityki i praktyki w zakresie wynagrodzeń, dyrektywy 2009/65 i 2011/61 nie zawierają jednak żadnego odesłania do prawa krajowego w odniesieniu do zakresu terminu „wynagrodzenia”.
Pojęcie „wynagrodzenie” nie zostało zdefiniowane w art. 14a ust. 1 dyrektywy 2009/65 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2011/61. Trybunał stwierdził, że zgodnie z jego zwykłym znaczeniem oznacza ono jednak świadczenie pieniężne lub w naturze w zamian za pracę lub usługę. Artykuł 14a ust. 2 dyrektywy 2009/65 przewiduje, że polityka i praktyki w zakresie wynagrodzeń obejmują stałe i zmienne składniki wynagrodzenia oraz uznaniowe świadczenia emerytalne. Z pkt 1 załącznika II do dyrektywy 2011/61 wynika również, że polityka całkowitych wynagrodzeń obejmuje wynagrodzenia i uznaniowe świadczenia emerytalne. Zdaniem TS, sformułowanie tych dwóch kategorii w treści owych przepisów nie wyklucza jednak stosowania tej polityki i praktyk do form płatności innych niż wynagrodzenia oraz uznaniowe świadczenia emerytalne.
Odnosząc się do kontekstu, w jaki wpisują się art. 14a ust. 1 dyrektywy 2009/65 i art. 13 ust. 1 dyrektywy 2011/61, TS stwierdził, że z art. 14b ust. 3 dyrektywy 2009/65 i pkt 2 załącznika II do dyrektywy 2011/61 wynika, iż zasady dotyczące polityki wynagrodzeń mają zastosowanie, odpowiednio, do wszelkich rodzajów świadczeń i wszelkiego rodzaju wynagrodzenia, wypłacanych przez spółkę zarządzającą UCITS lub przez ZAFI oraz do każdej kwoty wypłacanej bezpośrednio przez UCITS lub przez samo AFI, w tym opłat za wyniki, oraz do każdego przekazania jednostek uczestnictwa lub udziałów UCITS, w tym wynagrodzenia dodatkowego, oraz do każdego przekazania jednostek uczestnictwa lub udziałów AFI dokonanych na korzyść tych kategorii personelu, które wchodzą w podmiotowy zakres stosowania tych polityk. Zatem polityka w zakresie wynagrodzeń ma mieć zastosowanie do wszelkich płatności lub innych korzyści przekazywanych w zamian za profesjonalne usługi świadczone przez pracowników spółek zarządzających UCITS lub ZAFI, które wchodzą w podmiotowy zakres stosowania tych polityk.
Dywidendy, takie jak będące przedmiotem sporu, są wypłacane nie z tytułu ww. wynagrodzenia, lecz na podstawie prawa własności akcji spółki, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI. Jednak TS wskazał, że zgodnie z art. 14b ust. 1 lit. r) dyrektywy 2009/65 i pkt 1 lit. r) załącznika II do dyrektywy 2011/61 należy unikać wypłacania wynagrodzenia zmiennego przy pomocy instrumentów bądź metod ułatwiających unikanie spełnienia wymogów tych dyrektyw. Zatem TS stwierdził, że przepisy dyrektyw 2009/65 i 2011/61 dotyczące polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń powinny mieć zastosowanie do wypłaty dywidend z tytułu akcji, która wprawdzie nie stanowi wynagrodzenia za świadczone profesjonalne usługi, jednak może zachęcać zainteresowanych pracowników spółki zarządzającej UCITS lub ZAFI do podejmowania ryzyka niezgodnego z profilami ryzyka, regulaminami lub dokumentami założycielskimi UCITS lub AFI zarządzanych przez tę spółkę lub zarządzającego lub szkodliwego dla interesów tych UCITS lub AFI i osób, które w nie zainwestowały, a tym samym ułatwiać unikanie wymogów wynikających z tych przepisów. Rzecznik generalna stwierdziła w pkt 34 i 41 opinii, że taka wykładnia wynika z celów tych dyrektyw, polegających na ochronie inwestorów, w szczególności gdy ich interesy mogą kolidować z interesami zarządzających funduszami zarówno z punktu widzenia ryzyka, jak i trwałości decyzji inwestycyjnych, a także zapewnienia stabilności systemu finansowego.
Z motywów 1–3 zalecenia Komisji 2009/384/WE z 30.4.2009 r. w sprawie polityki wynagrodzeń w sektorze usług finansowych wynika, że niewłaściwe praktyki w zakresie wynagrodzeń w branży usług finansowych, które zmierzały do wynagradzania zysków krótkoterminowych i motywowały pracowników do podejmowania działań obarczonych nieuzasadnionym ryzykiem, które zapewniały wyższe dochody w krótkim okresie, narażając jednocześnie przedsiębiorstwa finansowe na potencjalnie wyższe straty w perspektywie długoterminowej, nakłaniały również do podejmowania nadmiernego ryzyka, a tym samym przyczyniły się do znacznych strat przedsiębiorstw finansowych. Zgodnie z motywem 5 dyrektywy 2014/91 i motywem 26 dyrektywy 2011/61 zalecenie 2009/384 należy brać pod uwagę przy stosowaniu polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń ustanowionych w dyrektywach 2009/65 i 2011/61. Ta polityka i praktyki mają na celu promowanie rozsądnego i skutecznego zarządzania ryzykiem oraz niezachęcanie do podejmowania ryzyka niezgodnego z profilami ryzyka, regulaminami lub dokumentami założycielskimi UCITS i AFI.
W celu realizacji powyższych celów dyrektywy 2009/65 i 2011/61 przewidują, w szczególności w art. 14b ust. 1 lit. m) pierwszej z tych dyrektyw i w pkt 1 lit. m) załącznika II do drugiej z tych dyrektyw, że polityki wynagrodzeń powinny obejmować mechanizmy służące dostosowaniu zachęt do interesów spółki zarządzającej i zarządzanych przez nią UCITS lub ZAFI i zarządzanego przez niego AFI, a także interesów inwestorów w tych UCITS lub AFI. Przede wszystkim, aby nie uprzywilejowywać zmiennego sposobu wynagrodzenia mogącego zachęcać do poszukiwania krótkoterminowych wyników, art. 14b ust. 1 lit. j) dyrektywy 2009/65 i pkt 1 lit. j) załącznika II do dyrektywy 2011/61, bez określenia proporcji pomiędzy zmiennym i stałym składnikiem wynagrodzenia ogólnego, przewidują, że stosunek między tymi elementami jest „odpowiednio wyważony”, tak że „stałe składniki stanowią na tyle [wystarczająco] dużą część łącznego wynagrodzenia”. Zaś art. 14b ust. 1 lit. m) dyrektywy 2009/65 i pkt 1 lit. m) załącznika II do dyrektywy 2011/61 przewidują, że co najmniej 50% zmiennego składnika wynagrodzenia, co do zasady, składa się z jednostek uczestnictwa danego UCITS lub AFI, które również podlegają odpowiedniej polityce zatrzymania. Przepisy art. 14b ust. 1 lit. n) i o) dyrektywy 2009/65 oraz pkt 1 lit. n) i o) załącznika II do dyrektywy 2011/61 przewidują, że po pierwsze, przynajmniej 40% zmiennych składników wynagrodzenia powinno zostać odroczone w „czasie odpowiednim” co najmniej trzech lat, a po drugie, wynagrodzenie zmienne, w tym część odroczona, jest wypłacane lub przysługuje tylko wówczas, gdy jest to właściwe w sytuacji finansowej spółki zarządzającej lub podmiotu zarządzającego jako całości i uzasadnione wynikami zainteresowanych: jednostki gospodarczej, UCITS, AFI i danej osoby. Rzecznik generalna stwierdziła w pkt 62 i 63 opinii, że te przepisy mają na celu zbliżenie interesów pracowników i interesów inwestorów oraz zapewnienie, aby ewentualne straty UCITS i AFI dotyczyły również pracowników i by nie ograniczali się oni do udziału w zyskach. Ponadto te przepisy mają zagwarantować, aby krótkoterminowy wzrost wartości, który znika ponownie w zalecanym inwestorom UCITS okresie posiadania akcji lub w okresie inwestycyjnym i w czasie trwania polityki spłaty danego AFI, nie przynosił przedwcześnie, a zatem w sposób nieuzasadniony, korzyści pracownikom spółki zarządzającej UCITS lub ZAFI. W celu zagwarantowania zarówno realizacji celów, jak i skuteczności dyrektyw 2009/65 i 2011/61, ich przepisy regulujące politykę i praktyki w zakresie wynagrodzeń, TS uznał, że powinny mieć zastosowanie do wszelkich płatności lub korzyści, jakie spółki zarządzające UCITS lub ZAFI wypłacają pracownikom objętym podmiotowym zakresem stosowania tych przepisów, w sytuacji gdy ta płatność lub korzyść, pomimo że nie stanowią one wynagrodzenia wypłacanego w zamian za świadczone profesjonalne usługi, są jednak w stanie zachęcić tych pracowników do podejmowania różnego ryzyka, a tym samym ułatwić obejście wymogów wynikających z tych samych przepisów.
Trybunał stwierdził, że powyższą wykładnię potwierdza również treść pkt 17 wytycznych ZAFI i pkt 15 wytycznych UCITS, zgodnie z którymi dywidendy lub podobne wypłaty, które wspólnicy otrzymują jako właściciele ZAFI lub spółki zarządzającej UCITS, nie są objęte tymi wytycznymi, chyba że rzeczywistym rezultatem wypłaty takich dywidend jest obejście odpowiednich przepisów dotyczących wynagrodzeń, przy czym jakikolwiek zamiar obejścia takich przepisów nie ma znaczenia. Zatem gdy objęci podmiotowym zakresem stosowania przepisów dyrektyw 2009/65 i 2011/61 w dziedzinie wynagrodzeń pracownicy spółki, której normalną działalnością jest zarządzanie UCITS i AFI, otrzymują bezpośrednio lub pośrednio dywidendy od tej spółki, należy sprawdzić, czy polityka wypłaty tych dywidend nie zachęca tych pracowników do podejmowania różnego ryzyka, ułatwiając obejście wymogów wynikających z tych samych przepisów.
Odnośnie dywidend wypłacanych przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, jej pracownikom, którzy posiadają akcje tej spółki nabyte z tytułu inwestycji, a nie w zamian za świadczone profesjonalne usługi, TS uznał, że sama okoliczność, iż na zyski tej spółki wpływają zyski zarządzanych przez nią UCITS i AFI, jako taka nie może wystarczyć do uznania, że pracownicy ci byliby z tego powodu skłonni do podejmowania decyzji, które naruszałyby prawidłowe i zrównoważone zarządzanie tymi funduszami inwestycyjnymi oraz interesy osób, które w nie zainwestowały. W ocenie TS należy zbadać, czy pomiędzy zyskami osiąganymi przez UCITS i AFI, zyskami osiąganymi przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, oraz kwotami wypłacanymi przez tę ostatnią swoim pracownikom jako dywidendy związane z udziałami posiadanymi przez nich w tej spółce, istnieje taki związek, że pracownicy ci mieliby interes w tym, by UCITS i AFI osiągały jak najwyższe zyski w perspektywie krótkoterminowej. Byłoby tak w szczególności w przypadku mechanizmu przewidującego, że opłata za wyniki jest wypłacana przez UCITS lub AFI, spółce, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, od momentu przekroczenia docelowego zwrotu w danym okresie odniesienia i że ta opłata jest redystrybuowana w całości lub w części przez tę spółkę w formie dywidend zainteresowanym pracownikom lub spółkom przez nich kontrolowanym niezależnie od wyników osiągniętych przez UCITS lub AFI po tym okresie, a w szczególności od strat poniesionych przez UCITS lub AFI. Trybunał podkreślił, że taki mechanizm może zachęcać tych pracowników do podejmowania decyzji które naruszałyby prawidłowe i zrównoważone zarządzanie tymi funduszami inwestycyjnymi oraz interesy osób, które w nie zainwestowały.
Trybunał wskazał, że do sądu odsyłającego należy ocena istnienia ww. związku oraz sprawdzenie, w szczególności, tego ewentualnego związku, ale także zakresu udziałów posiadanych przez zainteresowanych pracowników bezpośrednio lub za pośrednictwem kontrolowanych przez nich spółek w kapitale spółki, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, praw głosu związanych z tymi udziałami, rodzaju akcji posiadanych w tej spółce, polityki i procesu decyzyjnego w zakresie podziału zysków w tej spółce. Ponadto, ewentualnie niewielkiej wysokości, w stosunku do świadczonych profesjonalnych usług kwoty stałego wynagrodzenia wypłacanego przez tę spółkę tym pracownikom, jeżeli pracownicy ci są w ten sposób zachęcani do podejmowania nadmiernego ryzyka, co mogłoby zatem zachęcać do obchodzenia wymogów dyrektyw 2009/65 i 2011/61 dotyczących polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń. Jeżeli w świetle tych kryteriów okaże się, że polityka wypłacania przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, dywidend jej pracownikom objętym podmiotowym zakresem stosowania przepisów o wynagrodzeniu zawartych w dyrektywach 2009/65 i 2011/61 zawiera taką zachętę, to TS stwierdził, że ta wypłata musi podlegać zasadom dotyczącym polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń, a w szczególności zasadom określonym w pkt 56–58 niniejszego wyroku, przy czym należy zaznaczyć, że zgodnie z motywem 7 dyrektywy 2014/91 zasady te mogą być stosowane do wypłat dokonywanych przez UCITS na rzecz spółki, która nimi zarządza.
2. Stosowanie art. 17 ust. 1 KPP
Zgodnie z art. 51 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (dalej jako: KPP) jej postanowienia mają zastosowanie do instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, przy poszanowaniu zasady pomocniczości, oraz do państw członkowskich wyłącznie w zakresie, w jakim stosują one prawo Unii. W związku z tym TS stwierdził, że wykładnia dyrektyw 2009/65 i 2011/61 powinna być zgodna z KPP. Ponadto, zważywszy, że sprawowana przez organy krajowe kontrola przestrzegania przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, zasad ustanowionych w ustawodawstwie krajowym transponującym przepisy tych dyrektyw, które dotyczą polityk i praktyk w zakresie wynagrodzeń, stanowi stosowanie prawa Unii w rozumieniu art. 51 KPP, TS uznał, że ma ona zastosowanie w niniejszej sprawie.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 KPP każdy ma prawo do władania mieniem nabytym zgodnie z prawem, używania go, rozporządzania nim i przekazania go w drodze spadku. Nikt nie może być pozbawiony swojej własności, chyba że w interesie publicznym, w przypadkach i na warunkach przewidzianych w ustawie, za słusznym odszkodowaniem za jej utratę wypłaconym we właściwym terminie. Korzystanie z mienia może podlegać regulacji ustawowej w zakresie, w jakim jest to konieczne ze względu na interes ogólny. Ponadto, zgodnie z art. 52 ust. 1 KPP, mogą zostać wprowadzone ograniczenia w korzystaniu z praw i wolności uznanych w Karcie, takich jak prawo własności, o ile przewidziane są one ustawą, szanują istotę tych praw i wolności oraz, z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności, są konieczne i rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego uznawanym przez Unię lub potrzebom ochrony praw i wolności innych osób.
Odnośnie kwestii, czy art. 17 ust. 1 KPP ma zastosowanie do własności akcji i prawa do pobierania związanych z nimi dywidend, TS wskazał, że ochrona przyznana przez ten przepis dotyczy praw o charakterze majątkowym, z których w danym porządku prawnym wynika ustalona sytuacja prawna, pozwalająca podmiotowi tych praw na samodzielne korzystanie z nich we własnym interesie (wyrok TS z 5.5.2022 r., BPC Lux 2 i in., C-83/20, pkt 39). Akcje spółki, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, mają wartość majątkową i przyznają ich posiadaczowi ustaloną sytuację prawną pozwalającą na samodzielne wykonywanie wynikających z nich praw. W konsekwencji TS uznał, że są one objęte zakresem stosowania art. 17 ust. 1 KPP. Trybunał stwierdził, że powyższa wykładnia dyrektyw 2009/65 i 2011/61 nie powoduje podważenia prawa własności akcji spółki zainteresowanych pracowników, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, dla której pracują, a zatem nie stanowi pozbawienia własności w rozumieniu art. 17 ust. 1 zd. 2 KPP. Niemniej TS przyznał, że stosowanie, w związku z tą wykładnią, ww. zasad, do dywidend z akcji stanowi regulację korzystania z mienia w rozumieniu art. 17 ust. 1 zd. 3 KPP, która może naruszać wykonywanie tego prawa własności, a w szczególności możliwość czerpania korzyści z tej własności przez zainteresowanych pracowników będących akcjonariuszami, w szczególności ze względu na zasady zatrzymania i przeniesienia płatności.
Z art. 17 ust. 1 zd. 3 w zw. z art. 52 ust. 1 KPP wynika, że korzystanie z mienia może podlegać regulacji ustawowej w zakresie, w jakim jest to konieczne ze względu na interes ogólny i z poszanowaniem warunków określonych w drugim z tych przepisów. W niniejszej sprawie ograniczenia praw akcjonariuszy wynikające z zastosowania do wypłaty dywidend przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, do niektórych z jej pracowników, zasad regulujących politykę i praktyki w zakresie wynagrodzeń wynikają z dyrektyw 2009/65 i 2011/61 oraz z ustawodawstwa krajowego transponującego te dyrektywy. Są one zatem przewidziane ustawą w rozumieniu art. 52 ust. 1 KPP.
Trybunał stwierdził, że stosowanie zasad zatrzymania i odroczenia płatności nie prowadzi do pozbawienia własności, lecz stanowi regulację korzystania z mienia nie można uznać, że narusza ono istotę prawa własności wyrok BPC Lux 2 i in., pkt 53).
Odnośnie celów realizowanych przez przepisy dyrektyw 2009/65 i 2011/61 w dziedzinie polityki i praktyk wynagrodzeń, a w szczególności poprzez wskazane zasady zatrzymania i odroczenia, TS wskazał, że polegają one na ochronie inwestorów oraz na zapewnieniu stabilności systemu finansowego. Podejmowanie nadmiernego ryzyka, do czego te przepisy mają zniechęcić, może bowiem nie tylko szkodzić interesom UCITS lub AFI, lecz również powodować trudności systemowe w sektorze finansowym. Zgodnie z orzecznictwem TS ochrona inwestorów stanowi realizowany przez Unię cel interesu ogólnego [wyrok TS z 5.5.2022 r., Banco Santander (Restrukturyzacja i uporządkowana likwidacja Banco Popular), C-410/20, pkt 36]. To samo dotyczy celów polegających na zapewnieniu stabilności systemu bankowego i finansowego oraz zapobieganiu ryzyku systemowemu (wyrok TS z 16.7.2020 r., Adusbef i in., C-686/18, pkt 92). W związku z tym TS uznał, że ograniczenia w wykonywaniu praw akcjonariuszy wynikające z zastosowania do wypłaty dywidend przez spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, do niektórych z jej pracowników, zasad regulujących politykę i praktyki w zakresie wynagrodzeń rzeczywiście odpowiadają celom interesu ogólnego uznanym przez Unię w rozumieniu art. 17 ust. 1 zd. 3 i art. 52 ust. 1 KPP.
W zakresie, w jakim takie stosowanie jest ograniczone do sytuacji, w których polityka wypłaty dywidend z tytułu akcji na rzecz pracowników objętych podmiotowym zakresem stosowania przepisów dyrektyw 2009/65 i 2011/61 dotyczących polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń może zachęcać tych pracowników do podejmowania nadmiernego ryzyka, szkodzącego interesom danych UCITS i AFI, a także ich inwestorów, a zatem może ułatwić obejście wymogów wynikających z tych przepisów, TS stwierdził, że te ograniczenia są proporcjonalne w stosunku do celów realizowanych przez owe przepisy.
Reasumując TS orzekł, że art. 14–14b dyrektywy 2009/65, a także art. 13 ust. 1 dyrektywy 2011/61 oraz pkt 1 i 2 załącznika II do niej należy interpretować w ten sposób, iż przepisy dotyczące polityki i praktyk w zakresie wynagrodzeń mają zastosowanie do dywidend, jakie spółka, której zasadniczy rodzaj działalności polega na zarządzaniu UCITS i AFI, wypłaca bezpośrednio lub pośrednio niektórym ze swych pracowników, sprawującym funkcje dyrektora zarządzającego, dyrektora inwestycyjnego lub zarządzającego portfelami, z racji przysługującego im prawa własności akcji tej spółki – jeżeli polityka wypłaty tych dywidend może zachęcać tych pracowników do podejmowania ryzyka szkodzącego interesom UCITS lub AFI zarządzanych przez tę spółkę oraz interesom inwestorów w tych UCITS lub AFI, a tym samym może ułatwiać obchodzenie wymogów wynikających z tych przepisów.
Wyrok TS z 1.8.2022 r., H Alapkezelő, C-352/20
Źródło: www.curia.eu
Opracowała: dr Ewa Skibińska - WPiA UKSW w Warszawie, ORCID: 0000-0003-4607-1448
