| Warunkiem wniesienia powództwa do sądu cywilnego w sprawie sporu co do opłat za reemisję w sieciach kablowych utworów nadawanych w programach organizacji radiowych i telewizyjnych jest podjęcie rozstrzygnięcia przez Komisji Prawa Autorskiego – stwierdził Sąd Najwyższy. |
„V.” S.A. zawarła w 1999 r. umowę dotyczącą rozpowszechniania w telewizji kablowej dzieł autorów reprezentowanych przez ZAiKS. Jak ustalono w kontrakcie, operator telewizji kablowej w ramach wynagrodzenia za korzystanie z dzieł miał przekazywać ZAiKS kwotę wynoszącą 3,5% wpływów z abonamentów, jak również innych dochodów. Po kilku latach obowiązywania umowy „V.” uznała jednak, że ustalone wynagrodzenie jest nadmierne, zaś wypełnianie postanowień kontraktu może narazić spółkę na istotne problemy w funkcjonowaniu i w konsekwencji wypowiedziała w 2003 r. umowę. Jednocześnie zaczęła przekazywać ZAiKS 0,3% swoich wpływów brutto.
Z uwagi na spory co do dopuszczalności korzystania z dzieł autorów reprezentowanych przez ZAiKS bez umowy, „V.” wystąpiła do sądu cywilnego żądając ustalenia istnienia braku obowiązku zawierania z tą organizacją umowy o reemitowanie utworów nadawanych w programach organizacji radiowych i telewizyjnych, jako podstawę prawną wskazując art. 189 KPC. Jednocześnie, w sytuacji gdyby sąd stwierdził, że spółka jest zobowiązana do jej zawarcia, domagała się ustalenia treści umowy ze wskazaniem wynagrodzenia w wysokości 0,3% opłaty abonamentowej za usługi telewizji kablowej. W ocenie „V.”, ponieważ w programach udział utworów autorów, których reprezentuje ZAiKS nie przekracza ok. 15–20%, ustalenie opłaty w większej wysokości byłoby nadmierne.
Zgodnie z art. 211 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.; dalej jako: PrAut) operatorom sieci kablowych wolno reemitować w sieciach kablowych utwory nadawane w programach organizacji radiowych i telewizyjnych wyłącznie na podstawie umowy zawartej z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (zob. D. Bryndal, J. Świątkowska-Tokarz, Reemisja utworów i przedmiotów praw pokrewnych w sieciach kablowych, MoP Nr 9/2003, s. 402–408). Spory związane z zawarciem takiej umowy rozstrzyga komisja w składzie trzyosobowym wyznaczonym z grona arbitrów po jednym przez każdą ze stron oraz superarbitra wybranego przez tak wyznaczonych arbitrów. Jeżeli jedna ze stron nie wyznaczy arbitra albo arbitrzy nie wyznaczą superarbitra, zostaną oni wyznaczeni przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (zob. wyrok SN z 14.3.2006 r., III CSK 143/05, OSNC Nr 12/2006, poz. 206). Do postępowania przed Komisją stosuje się odpowiednio przepisy KPC o postępowaniu przed sądem polubownym, zaś strona niezadowolona z rozstrzygnięcia Komisji może w terminie 14 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia wnieść powództwo do właściwego sądu okręgowego. Treść art. 108 ust. 5 wskazanej ustawy nie oznacza wyłączenia drogi sądowej, za istnieniem której przemawia art. 2 KPC (zob. wyrok SA w Warszawie z 18.11.2005 r., I ACa 407/05, Apel.-W-wa Nr 4/2006, poz. 36).
„V.” wystąpiła w związku ze sporem do Komisji, jednak z uwagi na nieopłacenie zaliczki przeznaczonej na wykonanie ekspertyzy Komisja zwróciła wniosek.
Żądania spółki zostały oddalone przez sąd I instancji. Jak podkreślono niedopuszczalne było uznanie, że spółka może dokonywać reemisji utworów bez zawierania umowy z właściwą organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Zaś ustalenie treści umowy nie było możliwe ponieważ nie podano niezbędnych elementów umowy, w szczególności zaś nie udowodniono, że wysokość wynagrodzenia została ustalona przez obie jej strony. Orzeczenie zostało zaskarżone, zaś właściwy sąd II instancji przedstawił SN pytanie prawne o następującej treści: „Czy operator sieci kablowej może domagać się, i w powództwie jakiego rodzaju, określenia przez sąd treści (warunków) przyszłej umowy jaką jest zobowiązany, na podstawie art. 211 ust.1 PrAut, zawrzeć z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi?”.
Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały, bowiem w tej sprawie wystąpiły przeszkody procesowe prowadzące do odrzucenia pozwu. Sąd Najwyższy wskazał, że strona nie wyczerpała procedury przewidzianej dla spraw tego rodzaju i czasowo droga sądowa nie jest dopuszczalna (zob. postanowienie SN z 24.8.2005 r., II CK 41/05, OSNC Nr 7–8/2006, poz. 126). Spółka co prawda wystąpiła do komisji o rozstrzygnięcie sporu, zgodnie z art. 108 ust. 5 PrAut, jednak z przyczyn formalnych wniosek ten został zwrócony. Taka sytuacja nie prowadzi do stwierdzenia, że sprawa została rozstrzygnięta przez komisję, a takie rozstrzygnięcie jest niezbędnym elementem dopuszczalności wystąpienia do sądu.
Postanowienie SN z 6.12.2007 r., III CZP 107/07
