Kwestia ta stała się przedmiotem uchwały Sądu Najwyższego z 14.11.2001 r. (III ZP 20/01, MoP Nr 3/2002, s. 101), podjętej w odpowiedzi na pytanie prawne wniesione zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy z 23.5.1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.) przez Komisję Krajową NSZZ „S”. Artykuł ten obecnie nie obowiązuje, został skreślony na mocy art. 81 ustawy z 23.11.2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052). SN, podejmując uchwały takiego rodzaju, ma na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości w praktyce lub których stosowanie wywołało rozbieżność w orzecznictwie. Ma to służyć nie tylko rozwiązaniu konkretnego problemu prawnego, ale może jednocześnie zapobiec napływowi spraw do sądów powszechnych (zob. uzasadnienie postanowienia SN z 8.6.2000 r., III ZP 19/99, OSNAPiUS Nr 23/2000, poz. 845).
Wnioskodawca podniósł, że po nowelizacji KP, wprowadzonej ustawą z 1.3.2001 r., zmianie uległ normatywny kontekst obowiązywania art. 138 § 1 KP. W związku z tym powstało pytanie, czy jeżeli w innym niż niedziela dniu tygodnia przypada święto będące dniem (ustawowo) wolnym od pracy, to pracodawca ma obowiązek zmniejszyć pracownikowi liczbę godzin do odpracowania w tym tygodniu (w okresie rozliczeniowym), czy też czas pracy pracownika w takim tygodniu jest wyznaczony jedynie przez sformułowany w art. 129 § 1 KP wymóg zachowania pięciodniowego tygodnia pracy. Wątpliwości te wynikały z licznych zapytań kierowanych do władz krajowych NSZZ „S” w sprawie niejednolitej praktyki stosowania wskazanych przepisów KP wśród pracodawców oraz braku zgodności poglądów przedstawicieli doktryny prawa pracy. Niejasne było więc, czy wskutek wystąpienia w danym tygodniu święta będącego dniem (ustawowo) wolnym od pracy zmniejszeniu ulega liczba dni pracy pracownika, czy też wystąpienie w tygodniu takiego dnia zapewnia pracownikowi realizację pięciodniowego tygodnia pracy i zwalnia pracodawcę z obowiązku wyznaczenia w rozkładzie czasu pracy innego dnia wolnego od pracy w tym tygodniu.
SN uznał, że regulacja dotycząca dni wolnych od pracy oznacza, iż wystąpienie święta będącego dniem wolnym od pracy w innym niż niedziela dniu tygodnia powoduje w okresie rozliczeniowym odpowiednie zmniejszenie liczby dni, a przez to godzin pracy. Oznacza to, że pracownik nie ma obowiązku „odpracowania” dnia świątecznego, nawet gdy jest to trzeci dzień wolny od pracy w danym tygodniu.
Udzielając odpowiedzi na pytanie, SN stwierdził, że wprowadzając pięciodniowy tydzień pracy, ustawodawca nie wskazał, który dzień tygodnia (poza niedzielą) ma być dniem wolnym od pracy. W szczególności nie ustanowił reguły, według której praca miałaby być wykonywana przez pięć dni w tygodniu od poniedziałku do piątku. Zgodnie z treścią art. 138 § 1 KP, niedziele oraz święta wskazane w ustawie z 18.1.1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. Nr 4, poz. 28 ze zm.) są dniami wolnymi od pracy. W uzasadnieniu postanowienia SN zwrócił uwagę na różną funkcję niedziel oraz innych dni świątecznych. Niedziela jako dzień wolny od pracy stanowi ustawową gwarancję prawa do wypoczynku, zaś dni świąteczne wolne od pracy służą świętowaniu świąt państwowych lub religijnych.
Aktualnie jednak kwestia ta została odmiennie uregulowana przez nowelizację KP z 14.11.2003 r. Zgodnie z przepisami, które weszły w życie 1.1.2004 r., w sytuacji, gdy w tygodniu obejmującym siedem dni od poniedziałku do niedzieli, wystąpią dwa święta w dni inne niż niedziela, obniżenie wymiaru czasu pracy o osiem godzin następuje tylko z tytułu jednego z tych świąt. W praktyce oznacza to, że w razie wystąpienia takiej sytuacji zmniejsza się liczba dni wolnych pracownika o jeden dzień, bowiem pracodawca będzie mógł nakazać mu, aby przyszedł do pracy w inny wolny dzień w czasie roku kalendarzowego.
