Praca w szczególnych warunkach – szersze kompetencje PIP
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o PIP oraz ustawy o emeryturach pomostowych (druk nr 3383) zakłada, że pracownik będzie mógł złożyć skargę do PIP nie tylko tak jak obecnie, w przypadku nieumieszczenia go w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, ale również w przypadku nieumieszczenia stanowiska pracy, na którym wykonuje on prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w wykazie takich stanowisk pracy. Dzięki temu PIP będzie mogła dodatkowo nakazać pracodawcy, oprócz uzupełnienia ewidencji, rozszerzenie wykazu o stanowisko, na którym skarżący pracownik wykonuje określony rodzaj pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
Projekt znajduje się obecnie w Sejmie, skierowano go do Komisji Polityki Społecznej i Rodziny.
Zmiany dotyczące umów na czas określony
Sejm i Senat przyjęły projekt zmian do Kodeksu pracy dotyczących umów o pracę na czas określony (druk Nr 3321). Ustawa trafi do podpisu przez Prezydenta.
Nowelizacja zakłada m.in. ograniczenie możliwości zawierania terminowych umów nie tylko co do ich liczby, ale również czasowo. Zgodnie ze znowelizowanym art. 251 § 1 KP:
– okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych takich umów zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie mógłby przekroczyć 33 miesięcy;
– łącznie te same strony mogłyby zawrzeć nie więcej niż trzy terminowe umowy; czwarta byłaby z mocy prawa uznawana za umowę zawartą na czas nieokreślony.
Zrównano również okresy wypowiedzenia umów na czas określony i nieokreślony.
Zmiany w uprawnieniach rodzicielskich
Prezydent przedstawił projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Projekt zakłada w szczególności wydłużenie maksymalnego okresu, w którym możliwe jest łączenie urlopu rodzicielskiego z pracą w niepełnym wymiarze czasu pracy, z obecnie obowiązujących 32 tygodni do 64 tygodni. Wydłuża także czas, w którym ojcowie będą mogli wykorzystać urlop ojcowski, z roku życia dziecka, do ukończenia przez nie dwóch lat. Wydłuża również z 14 do 21 dni czas na złożenie przez pracownika wniosku o udzielenie urlopów rodzicielskiego i wychowawczego.
Inne ważne zmiany to zobowiązanie pracodawców do uwzględnienia wniosku pracownika wychowującego dziecko do lat 14 lub sprawującego opiekę nad osobą dorosłą o zmianę organizacji czasu pracy (tj. zmniejszenie wymiaru, indywidualny lub ruchomy czas pracy, albo skrócony tydzień pracy), chyba że nie będzie to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy. Urlopy rodzicielskie i wychowawcze można byłoby wykorzystywać aż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy sześć lat.
Projekt znajduje się w Sejmie (druk Nr 3288), odbyło się już drugie czytanie. Projekt ponownie skierowano do Komisji Nadzwyczajnej ds. zmian w kodyfikacjach.
Przechowywanie dokumentów pracowniczych
Ministerstwo Gospodarki przygotowało projekt zmian przepisów dotyczących zasad przechowywania dokumentacji kadrowo-płacowej.
Projekt zmiany ustawy określa nowe okresy przechowywania dokumentacji. Mają się one różnić w zależności od rodzaju dokumentu i jego przydatności do różnych celów. Jedną z najistotniejszych modyfikacji przewidzianych w projekcie jest określenie trzech okresów przechowywania dokumentacji pracowniczej:
– okres zatrudnienia określony jako „0 lat”, oznaczający zniesienie obowiązku przechowywania danego dokumentu po zakończeniu pracy u konkretnego pracodawcy;
– pięcioletni okres przechowywania – przewidziany dla dokumentacji, która może być przydatna przy dochodzeniu roszczeń ze stosunku pracy;
– 50-letni okres przechowywania dokumentacji – zastrzeżony głównie dla dokumentów gromadzonych w celu nabycia uprawnień emerytalno-rentowych.
W sprawie projektu odbyły się konsultacje publiczne.
Rekompensowanie pracy w dni wolne
W Sejmie trwają prace nad projektem zmian do przepisów Kodeksu pracy dotyczących rekompensowania pracy w dni wolne wynikające z rozkładu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy (druk Nr 2777). Propozycja poselska zakłada, że w razie braku możliwości udzielenia w takim przypadku dnia wolnego od pracy pracodawca będzie mógł zrekompensować taką pracę dodatkiem do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1 KP (tj. dodatkiem 100%) za każdą godzinę pracy w dniu wolnym od pracy. Taką formę rekompensaty będzie też można stosować, gdy to pracownik wystąpi z wnioskiem o wypłatę dodatku zamiast dnia wolnego. Obecnie możliwość otrzymania dodatku do wynagrodzenia za pracę zamiast dnia wolnego w przypadku braku możliwości jego udzielenia istnieje jedynie w przypadku pracy w niedziele i święta (art. 15111 § 3 KP). Inicjatywa zmiany przepisów ma na celu ujednolicenie regulacji w tym zakresie.
Kontrola bez uprzedzenia
W Sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (druk Nr 3002) przewidującym w szczególności zlikwidowanie obowiązku uprzedzania pracodawcy przez PIP o planowanej kontroli. Obecnie obowiązujące przepisy ustawy przewidują zasadę zawiadamiania przedsiębiorcy przez organy kontroli o zamiarze jej wszczęcia. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie siedmiu dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia tego postępowania. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, jej wszczęcie wymaga ponownego zawiadomienia. Od tej zasady ustawa przewiduje jednak liczne wyjątki.
r.pr. Sławomir Paruch partner w kancelarii Raczkowski Paruch
Robert Stępień aplikant radcowski, prawnik w kancelarii Raczkowski Paruch
