O popularności umowy o dzieło decyduje fakt, że jeśli nie zostanie ona zawarta przez pracodawcę z własnym pracownikiem, to nie jest objęta obowiązkiem odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a dodatkowo pozwala na rozliczanie podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. Jednak w praktyce nie każda umowa określona przez strony jako umowa o dzieło spełnia określone w Kodeksie cywilnym wymogi, a kontrole Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Narodowego Funduszu Zdrowia często prowadzą do zmiany ich kwalifikacji na umowy zlecenia albo inne umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. Konsekwencją tego jest m.in. konieczność odprowadzenia przez płatnika zaległych składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
Zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27.4.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j.: Dz.U. z 2022 r. poz. 2561; dalej jako: ŚOZŚrPubU), obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami wykonującymi pracę m.in. na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osobami z nimi współpracującymi. O zakwalifikowaniu umowy cywilnoprawnej, w sprawach dotyczących ustalenia podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, nie decyduje wola stron czy nazwa umowy, lecz jej rzeczywisty przedmiot (zob. wyrok NSA z 15.9.2022 r., II GSK 743/19; wyrok NSA z 21.1.2021 r., II GSK 1074/18; wyrok NSA z 10.12.2019 r., II GSK 727/19). Niezależnie więc od deklaracji stron co do nazwy zawieranej przez nie umowy, postanowienia umowy, okoliczności związane z jej podpisaniem i wykonywaniem podlegają ocenie, czy strony nie wykroczyły poza granice swobody kontraktowej wyznaczone w art. 3531 KC (zob. wyrok NSA z 21.1.2021 r., II GSK 1029/18). Kluczowe jest zweryfikowanie cech charakterystycznych dla danego stosunku prawnego, które odróżniają zawartą i realizowaną umowę od innych umów cywilnoprawnych. Nawet bowiem zgodny zamiar stron umowy nie może zmieniać ustawy, co wynika wprost z art. 58 § 1 KC (zob. wyrok NSA z 28.1.2021 r., II GSK 2045/18). Niezbędne jest więc precyzyjne ustalenie, co było przedmiotem umowy, czyli do czego zobowiązały się strony i jaki miał być założony przez nie rezultat (zob. wyrok NSA z 17.5.2022 r., II GSK 1952/18). W przypadku połączenia przez strony cech konstytutywnych kilku kodeksowych umów w jednym dokumencie, konieczne jest ustalenie, na podstawie całokształtu umowy, które z nich w danym przypadku przeważają (zob. wyrok NSA z 13.11.2019 r., II GSK 965/19).
W sytuacji gdy kwestionowany jest charakter łączącej strony umowy cywilnoprawnej, to na organie spoczywa obowiązek zgromadzenia niezbędnego materiału dowodowego, który w sposób klarowny i jednoznaczny pozwoli na dokonanie ustalenia rzeczywistego charakteru zawartej umowy na potrzeby stwierdzenia czy w danym przypadku zastosowanie mieć będzie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ŚOZŚrPubU (zob. wyrok NSA z 22.3.2022 r., II GSK 190/22). W praktyce granica między usługami a dziełem może bywać „płynna”, dlatego ocena umowy z punktu widzenia art. 3531 KC wymaga skutecznego zaprzeczenia przez organ, że układając swą relację w formie umowy o dzieło, strony ustaliły ją w sposób odpowiadający właściwości tego stosunku prawnego, a jednocześnie wykazania, że łączył je inny stosunek prawny (zob. wyrok NSA z 27.7.2020 r., II GSK 487/20; wyrok NSA z 19.5.2020 r., II GSK 181/20). Organ wykonujący to zadanie powinien rozważyć wszystkie istotne okoliczności danej sprawy, a jego ustalenia powinny być zgodne z regułami logicznego rozumowania i znajdować pełne odzwierciedlenie w materiale dowodowym (zob. wyrok NSA z 17.12.2019 r., II GSK 1308/19). W orzecznictwie podkreśla się przy tym, że jeżeli wyroki ukształtowały sytuację prawną płatnika w zakresie obowiązku ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego, to wartość ta nie może być obojętna z punktu widzenia oceny analogicznych okoliczności faktycznych z perspektywy tych samych kryteriów pozostających w sferze prawa cywilnego. Poszanowanie dla wynikającej z art. 8 § 1 KPA zasady pogłębiania zaufania do organów państwa wymaga, by w postępowaniu w przedmiocie objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego organy Narodowego Funduszu Zdrowia ani kontrolujące ich działalność sądy administracyjne nie dokonywały odmiennej kwalifikacji umowy od przyjętej przez sąd powszechny (zob. wyrok NSA z 26.2.2020 r., II GSK 873/19; wyrok NSA z 26.2.2020 r., II GSK 1211/19).
Z przepisów Kodeksu cywilnego wynika, że przedmiotem umów o świadczenie usług, do których odpowiednio mają zastosowanie przepisy o zleceniu, jest wykonywanie lub wykonanie czynności dla innej osoby i w jej interesie, które polega na zobowiązaniu się do starannego działania. Łączy się z tym brak uzgodnienia obowiązku osiągnięcia szczegółowo określonego, przyszłego, samoistnego materialnego lub ucieleśnionego materialnie rezultatu (zob. wyrok NSA z 18.10.2022 r., II GSK 925/19; wyrok NSA z 4.8.2022 r., II GSK 997/19). Cechą charakterystyczną dla tego rodzaju umów jest wykonanie określonej czynności lub szeregu powtarzających się czynności składających się na cykl systematycznych i regularnych działań, bez względu na to, jaki rezultat przyniosą (zob. wyrok NSA z 21.4.2016 r., II GSK 2448/14). W odróżnieniu od umowy o dzieło, w umowie zlecenia przyjmujący zlecenie nie bierze na siebie ryzyka pomyślnego wyniku spełnianej czynności (zob. wyrok SN z 22.11.2018 r., II UK 362/17). Jego odpowiedzialność za właściwe wykonanie umowy oparta jest na zasadzie starannego działania, podczas gdy odpowiedzialność strony przyjmującej zamówienie w umowie o dzieło jest odpowiedzialnością za rezultat (zob. wyrok NSA z 13.11.2020 r., II GSK 589/18; wyrok NSA z 8.10.2020 r., II GSK 593/18; wyrok SN z 11.8.2016 r., II UK 316/15). Podkreśla się przy tym, że wykonywanie powtarzalnych czynności, nawet gdy prowadzi do pewnego wymiernego efektu, nie może być rozumiane jako jednorazowy rezultat i kwalifikowane jako realizacja umowy o dzieło. Przedmiotem umowy o dzieło nie może być bowiem osiąganie kolejnych, bieżąco wyznaczanych rezultatów (zob. wyrok NSA z 24.11.2020 r., II GSK 3704/17).
Zgodnie z art. 627 KC przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Celem umowy o dzieło nie jest więc samo działanie lub zaniechanie, które przy zachowaniu określonej staranności prowadzić ma do określonego w umowie rezultatu (zob. wyrok NSA z 27.5.2020 r., II GSK 67/20; wyrok NSA z 24.10.2019 r., II GSK 2649/17). Elementem przedmiotowo istotnym umowy o dzieło jest bowiem określenie dzieła jako rezultatu pracy fizycznej lub umysłowej, do którego wykonania zobowiązany jest przyjmujący zamówienie. Rezultat, o który umawiają się strony, musi być przy tym indywidualnie oznaczony, zdefiniowany przez zamawiającego w momencie zawierania umowy, obiektywnie osiągalny, pewny i sprawdzalny (zob. wyrok NSA z 25.1.2022 r., II GSK 2677/21). Dzieło to nie musi być czymś nowatorskim i niewystępującym jeszcze na rynku, jednak powinno posiadać charakterystyczne, wynikające z umowy cechy, umożliwiające zbadanie, czy zostało wykonane prawidłowo i zgodnie z indywidualnymi wymaganiami bądź upodobaniami zamawiającego (zob. wyrok NSA z 6.4.2022 r., II GSK 298/22). Dzieło musi przybrać określoną postać w świecie zjawisk zewnętrznych, istnieć w postaci postrzegalnej, pozwalającej nie tylko odróżnić je od innych przedmiotów, ale też uchwycić istotę osiągniętego rezultatu (zob. wyrok NSA z 29.6.2020 r., II GSK 321/20). Przedmiot umowy o dzieło może być określony w różny sposób i różny może być stopień dokładności tego określenia, jeżeli nie budzi wątpliwości, o jakie dzieło chodzi. Nie zawsze muszą to być metody opisowe, możliwe jest odwołanie się do dostarczonej przez zamawiającego dokumentacji, projektów czy rysunków. Dopuszczalne jest też określenie świadczenia ogólnie w sposób nadający się do przyszłego dookreślenia na podstawie wskazanych w umowie podstaw lub bezpośrednio przez zwyczaj bądź zasady uczciwego obrotu (zob. wyrok NSA z 10.12.2019 r., II GSK 1265/19). Indywidualizacja przedmiotu umowy ma istotne znaczenie dla oceny odpowiedzialności przyjmującego zamówienie z tytułu ewentualnych wad dzieła (zob. wyrok SN z 21.7.2016 r., I UK 313/15). Jednym bowiem z kryteriów umożliwiających odróżnienie umowy o dzieło od umowy o świadczenie usług jest możliwość poddania dzieła sprawdzianowi na istnienie wad fizycznych (zob. wyrok NSA z 15.5.2019 r., II GSK 3923/17; wyrok z 10.5.2019 r., II GSK 1249/17). Taki sprawdzian jest niemożliwy do przeprowadzenia, gdy strony nie określiły w umowie cech i parametrów indywidualizujących dzieło. Wówczas brak kryteriów określających wynik umowy pożądany przez zamawiającego prowadzi do wniosku, że przedmiotem zamówienia jest wykonanie jedynie określonych czynności, a nie ich efekt (zob. wyrok NSA z 21.9.2021 r., II GSK 924/21).
Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie w wypadku nieosiągnięcia celu umowy jest odpowiedzialnością za nieosiągnięcie określonego rezultatu, a nie za brak należytej staranności. Umowa o dzieło zakłada swobodę i samodzielność w wykonywaniu dzieła, a jednocześnie nietrwałość stosunku prawnego, gdyż wykonanie dzieła ma charakter jednorazowy i jest zamknięte terminem wykonania. Wykonanie dzieła najczęściej przybiera postać wytworzenia rzeczy czy też dokonania zmian w rzeczy już istniejącej np. naprawienie, przerobienie, uzupełnienie. Poza rezultatami materialnymi istnieją także rezultaty niematerialne, które mogą, ale nie muszą być ucieleśnione w jakimkolwiek przedmiocie materialnym, jednak rezultatem nieucieleśnionym w rzeczy nie może być czynność, a jedynie jej wynik (wyrok NSA z 11.10.2022 r., II GSK 980/19). W przypadku umowy o dzieło istotne znaczenie ma wymóg osobistego świadczenia wykonawcy dzieła, z czym wiąże się określony zawód przyjmującego zamówienie czy też jego specyficzne umiejętności lub predyspozycje (zob. wyrok NSA z 13.11.2020 r., II GSK 2802/17).
Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że bardzo częstym przedmiotem sporu między płatnikami składek a Prezesem NFZ są umowy dotyczące wykładów i zajęć dydaktycznych na wyższych uczelniach, czy też jednorazowych wykładów dla określonych grup odbiorców np. w ramach organizowanych szkoleń czy konferencji. Co do zasady przyjmuje się, że przygotowanie wykładu, nawet gdy przekazywana w nim wiedza wykracza poza zwykły poziom i granice programowe oraz jest w sposób indywidualny dostosowywana do potrzeb słuchaczy, nie może stanowić podstawy do przyjęcia, że w takim wypadku wykład stanowi dzieło (zob. wyrok NSA z 26.4.2022 r., II GSK 359/22). Również okoliczności niestandardowego grona odbiorców wykładów czy specyfika miejsca, w którym je przeprowadzano skutkująca niedostępnością na rynku komercyjnym tematyki stanowiącej przedmiot wykładów czy jednorazowy charakter wykładu nie są przesłanką wystarczającą do uznania umowy za umowę o dzieło (zob. wyrok NSA z 22.3.2022 r., II GSK 1793/18; wyrok NSA z 12.1.2021 r., II GSK 700/18; wyrok NSA z 24.10.2019 r., II GSK 2962/17). W przypadku zajęć na wyższej uczelni, takich jak konwersatoria i ćwiczenia, które oparte są na założeniu, że aktywny udział biorą w nich studenci, i których przebiegu, a tym samym ostatecznego kształtu nie można przewidzieć w chwili zawierania umowy, nie można przyjąć, że ich przeprowadzenie ma doprowadzić do uzyskania konkretnego rezultatu (zob. wyroki NSA z 9.3.2017 r., II GSK 3384/18). Podczas wspomnianych zajęć dobór słów, przykładów zbiór samodzielnie wybranych i przystosowanych materiałów dydaktycznych może być inny, jednak nie zmienia to typowej usługi w wymagany efekt, ponieważ wkład w postaci wysiłku umysłowego wymagany jest przy każdej pracy umysłowej i jest wykładnikiem tylko obowiązku starannego działania (zob. wyrok NSA z 4.8.2022 r., II GSK 924/19; wyrok NSA z 6.4.2022 r., II GSK 1752/18). Przebieg omawianych zajęć będzie każdorazowo zależny m.in.: od poziomu uczestników, zasobu ich wiedzy, zdolności, umiejętności podejmowania dyskusji, zainteresowania tematem. Oznacza to, że efekt zajęć dydaktycznych w postaci opanowania wiedzy, przygotowania do egzaminu zależny jest w znacznym stopniu od studenta, co niewątpliwie przemawia za uznaniem, że działania wykładowcy musi cechować należyta staranność (zob. wyrok NSA z 9.3.2017 r., II GSK 2437/15).
Ochronie prawa autorskiego, w myśl art. 1 ust. 1 ustawy z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j.: Dz.U. z 2022 r. poz. 2509; dalej jako: PrAut), nie podlegają działania o charakterze odtwórczym, polegające na wykonywaniu czynności wymagających określonej wiedzy i zdolności do jej przekazywania. Możliwa jest jednak umowa o dzieło, której przedmiotem jest wygłoszenie wykładu, ale pod warunkiem że wykładowi można przypisać cechy utworu (zob. wyrok NSA z 17.5.2022 r., II GSK 67/19). Ten warunek spełnia tylko wykład naukowy, czy cykl wykładów o charakterze niestandardowym, niepowtarzalnym, wypełniający kryteria twórczego i indywidualnego dzieła naukowego (zob. wyrok NSA z 4.3.2022 r., II GSK 50/22; wyrok NSA z 25.1.2022 r., II GSK 2667/21; wyrok NSA z 29.9.2020 r., II GSK 3918/17; wyrok SN z 4.6.2014 r., II UK 548/13). Wykłady co do zasady posiadają walory twórcze, ale będą mogły stanowić dzieło tylko wtedy, gdy wykładowca będzie przekazywał nową wiedzę w zakresie ściśle określonego tematu, tzn. będzie wykładał coś, co wcześniej nie było przedmiotem jakichkolwiek rozważań i badań (zob. wyrok NSA z 12.1.2021 r., II GSK 700/18; wyrok NSA z 20.10.2020 r., II GSK 3608/17).
Również w przypadku przeprowadzenia cyklu zajęć dydaktycznych z języka obcego nie występuje żaden rezultat uwidoczniony w jakiejkolwiek postaci materialnej lub niematerialnej, choćby nawet były prowadzone na podstawie autorskiego programu w postaci skryptu oraz konspektu (zob. wyrok NSA z 26.1.2021 r., II GSK 1664/18). Wykładowca nie może zobowiązać się do tego, że jego uczeń z całą pewnością opanuje przekazywane zagadnienia na zakładanym poziomie, gdyż jest to kwestia indywidualnych zdolności, ambicji i wysiłku każdego słuchacza. Poziom opanowania języka obcego i umiejętności dyskutowania uczestników spotkań w żadnym razie nie stanowi rezultatu w znaczeniu art. 627 KC (zob. wyrok NSA z 29.1.2020 r., II GSK 1343/19).
W orzecznictwie za umowy o świadczenie usług zostały również uznane umowy, których przedmiotem było przeprowadzenie m.in.: kursu z rachunkowości (zob. wyrok NSA z 24.6.2014 r., II GSK 936/13), cyklu szkoleń z zakresu technik pamięciowych i koncentracji oraz efektywnych technik uczenia się (zob. wyrok NSA z 8.1.2020 r., II GSK 2551/17), szkolenia umożliwiającego kandydatom na kierowców przystąpienie do egzaminu państwowego w celu uzyskania prawa jazdy (zob. wyrok NSA z 25.4.2014 r., II GSK 127/13); organizowanie zajęć pływania (zob. wyrok NSA z 25.10.2018 r., II GSK 3909/16); pomoc przy organizacji badań i przygotowywanie podsumowań z grup dyskusyjnych (zob. wyrok NSA z 17.1.2020 r., II GSK 2953/17); opracowanie materiału na spotkanie naukowo-szkoleniowe przedstawiającego dane kliniczne oraz zaprezentowanie wykładu, sprowadzające się jedynie do informowania o produkcie leczniczym i promowania interesów jego producenta (zob. wyrok NSA z 24.10.2019 r., II GSK 2961/17).
Wiele problemów rodzi również kwalifikacja umów zawieranych z artystami. W art. 85 ust. 1 PrAut funkcjonuje pojęcie „artystycznego wykonania utworu”, który wykracza poza ramy wyłącznie starannego wykonania. Jest to działanie aktorów, recytatorów, dyrygentów, instrumentalistów, wokalistów, tancerzy, mimów oraz innych osób w sposób twórczy przyczyniających się do powstania wykonania. Z okoliczności, że wykonawca umowy jest artystą, nie wynika automatycznie, iż wykonana przez niego praca doprowadziła do powstania dzieła (zob. wyrok NSA z 18.10.2022 r., II GSK 891/19). Specyfika tworzenia lub odtwarzania rozumianego, jako osobiste i niepowtarzalne, z uwagi na cechy wykonawcy, podejście do wykonania istniejącego już utworu, wpływa na możliwość ścisłego i precyzyjnego określenia przedmiotu umowy o dzieło w treści zawieranej umowy. Trudno bowiem zakładać, że w umowie da się skrupulatnie opisać mające powstać dzieło, aby później poddać krytycznej ocenie sposób wykonania umowy, szczególnie gdy wykonanie dzieła ma charakter scenicznego wykonania na żywo (zob. wyrok NSA z 17.1.2023 r., II GSK 643/22; wyrok NSA z 22.2.2022 r., II GSK 2/22; wyrok SN z 10.1.2017 r., III UK 53/16). Jeśli treścią zobowiązania wykonawcy nie jest samo podjęcie i wykonywanie określonych czynności, lecz oznaczony w umowie ich wynik w postaci widowiska odpowiadającego pewnym z góry ustalonym warunkom weryfikowalnym ze względu na istnienie wady, to umowa może zostać zakwalifikowana jako umowa o dzieło. Jednak w przypadku umów, których przedmiotem jest występ artystyczny, brak precyzyjnego określenia odpowiedzialności kontraktowej za niewykonanie zobowiązania umownego w umowie o dzieło nie może być traktowany w sposób ścisły czy wręcz rygorystyczny. Wykonanie utworu muzycznego nie jest bowiem adresowane do zamawiającego dzieło, lecz do odbiorców koncertu czy spektaklu i opinie tych odbiorców oraz krytyków stanowią mierzalny, choć subiektywny, wyznacznik dla oceny dzieła, jako przedmiotu finalnego umowy – jej rezultatu (zob. wyrok NSA z 7.4.2022 r., II GSK 306/22; wyrok NSA z 22.2.2022 r., II GSK 3/22; wyrok NSA z 17.2.2022 r., II GSK 2729/21). Zamawiający dzieło proponuje udział w jego tworzeniu poszczególnym osobom z uwagi na ich szczególne uzdolnienia, warsztat oraz predyspozycje (zob. wyrok NSA z 11.10.2022 r., II GSK 980/19). Gdyby np. muzyk orkiestry zagrał fałszywe nuty i wykroczył poza wskazówki dyrygenta, cały spektakl oceniony zostałby negatywnie – odbiór artystycznego wykonania dzieł jest przedmiotem recenzji krytyków muzycznych, dyskusji odbiorców, wpisów w Internecie. Należy przy tym podkreślić, że od każdego członka zespołu biorącego udział w określonym umową przedsięwzięciu zależy odniesienie sukcesu, co wyraża indywidualny odbiór walorów artystycznych utworu. Dlatego nie ma znaczenia, czy artysta wykonuje swoją partię jako solista, czy jako muzyk orkiestry (zob. wyrok NSA z 17.1.2023 r., II GSK 643/22).
Jeśli przedmiotem umowy zawartej z artystą jest opracowanie i prowadzenie warsztatów oraz wykonanie spektaklu, to należy przyjąć, że przedmiotem tych umów było pozostające pod ochroną artystyczne wykonanie utworów (zob. wyrok NSA z 25.11.2019 r., II GSK 842/19). Umową o dzieło nie można natomiast określić umowy, w ramach której artysta zobowiązuje się wyłącznie do przeprowadzenia treningu aktorskiego czy warsztatów teatralnych (zob. wyrok NSA z 10.3.2017 r., II GSK 2642/15).
W orzecznictwie za umowy o świadczenie usług uznano umowy, których wykonanie polegało na m.in.: tłumaczeniu pisemnym na język angielski oferty kulturalnej zamawiającego (zob. wyrok NSA z 11.10.2022 r., II GSK 1192/19); przepisywaniu danych do pliku elektronicznego (zob. wyrok NSA z 25.1.2022 r., II GSK 2677/21); przeprowadzaniu ankiet i wprowadzaniu ich rezultatów do kwestionariuszy przygotowanych według dostarczonego wzoru oraz tworzeniu baz danych na podstawie ankiet (zob. wyrok NSA z 4.3.2020 r., II GSK 3309/17; wyrok NSA z 23.1.2020 r., II GSK 3037/17); uporządkowaniu i archiwizacji dokumentacji (zob. wyrok WSA w Warszawie z 28.1.2020 r., VI SA/Wa 2147/19; wyrok WSA w Warszawie z 8.3.2017 r., VI SA/Wa 1861/16). Jako podlegające oskładkowaniu zakwalifikowano także umowy dotyczące: pilotowania i przewodnictwa wycieczek (zob. wyrok NSA z 12.1.2021 r., II GSK 855/18); pełnienia nadzoru inwestorskiego (zob. wyrok NSA z 29.5.2018 r., II GSK 2666/16); wykonania usług transportowych (zob. wyrok NSA z 20.11.2018 r., II GSK 3910/16); naprawy lub konfiguracji sprzętu komputerowego (zob. wyrok WSA w Warszawie z 11.5.2021 r., VI SA/Wa 822/21); inwentaryzacji obiektów (zob. wyrok WSA w Warszawie z 9.5.2019 r., VI SA/Wa 134/19); segregacji odpadów (zob. wyrok WSA w Warszawie z 17.3.2017 r., VI SA/Wa 796/16); wymiany urządzeń pomiarowych (zob. wyrok NSA z 21.5.2020 r., II GSK 12/20) czy naprawy samochodów (zob. wyrok NSA z 18.10.2022 r., II GSK 1172/19).
Za umowę o dzieło uznano natomiast umowy, których przedmiotem było: przeprowadzenie lustracji spółdzielni mieszkaniowej i sporządzenie protokołu lustracyjnego zawierającego syntetyczną ocenę działalności spółdzielni, wnioski wynikające z ujawnionych nieprawidłowości i uchybień oraz sposób i metody ich usunięcia (zob. wyrok NSAz 20.8.2021 r., II GSK 283/21); wykonanie kompletnej oferty na przetarg, wykonanie operatu powykonawczego dla budowy oraz przygotowanie oferty na roboty dodatkowe (zob. wyrok NSAz 19.5.2020 r., II GSK 234/20); przygotowanie projektu budowlanego (zob. wyrok WSA w Warszawiez 16.10.2019 r., VI SA/Wa 1254/19); sporządzenie w stosownej formie autorskiej opinii dotyczącej dorobku naukowego na potrzeby postępowania w sprawie nadania stopnia i tytułu naukowego (zob. wyrok NSA z 26.4.2022 r., II GSK 300/22; wyrok NSA z 1.4.2022 r., II GSK 60/22); sporządzenie recenzji wydawniczej (zob. wyrok NSA z 25.1.2022 r., II GSK 2684/21).
Wymienione w tekście orzeczenia NSA i WSA w Warszawie bez podanego miejsca publikacji są dostępne na stronie internetowej: orzeczenia.nsa.gov.pl, zaś orzeczenia SN na stronie internetowej: www.sn.pl.
