Ministerstwo Rozwoju poinformowało w dniu 22.7.2021 r. o rozpoczęciu prac nad nowelizacją ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami¹. Nowelizacja ma umożliwić przekształcenie użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności w przypadku gruntów wykorzystywanych na inne cele niż cele mieszkalne.

Ratio legis nowelizacji.

Przeprowadzone w 2018 r. przekształcenie użytkowania wieczystego dotyczyło wyłącznie nieruchomości wykorzystywanych na cele mieszkalne. Tym samym grunty wykorzystywane na inne cele, np. przez przedsiębiorców do prowadzonej działalności, zostaną przekształcone w prawo własności. Przekształcenie użytkowania wieczystego, podobnie jak w 2018 r., ma nastąpić z mocy prawa oraz być odpłatne. Projektodawca dodaje, że: „proponowane rozwiązanie polega na zastosowaniu mechanizmów rynkowych przy ustalaniu ceny nabycia prawa własności gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, w tym w szczególności gruntów wykorzystywanych do prowadzenia działalności gospodarczej. Przyjęcie projektowanych rozwiązań zapewni spójny i sprawiedliwy mechanizm odpłatności za grunt, który w konsekwencji umożliwi ewolucyjne, stopniowe wygaszanie prawa użytkowania wieczystego²”.

Zmiany mają na celu chęć likwidacji po stronie przedsiębiorców niepewności co do potencjalnych podwyżek opłat za użytkowanie wieczyste, a także niepewności w zakresie przedłużenia umowy po upływie okresu trwania użytkowania wieczystego. Ministerstwo Rozwoju dodaje także, że brak wzmocnienia prawa do nieruchomości może stanowić barierę dla przedsiębiorców przed podejmowaniem inicjatywy i działań na gruntach oddanych w użytkowanie wieczyste. Z tego też względu zapewnienie dla użytkowników wieczystych stabilności prawnej jest istotne z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorstw, co przełoży się także na wzrost potencjału gospodarczego kraju.

Ministerstwo Rozwoju wskazuje, że proponowana nowelizacja stanowi kolejny etap reformy użytkowania wieczystego. Zasadne wobec tego wydaje się przyjęcie, że powoli zbliżamy się do końca użytkowania wieczystego. Proponowana nowelizacja jest korzystna dla samych użytkowników wieczystych. Zniesienie niepewności co do wysokości opłaty rocznej, w tym także brak wszczynania postępowań sądowych w przedmiocie aktualizacji opłaty rocznej, ocenić należy zdecydowanie pozytywnie. Jednak z uwagi na wysokość opłaty przekształceniowej oraz możliwość wprowadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego systemu bonifikat przy przekształceniu nowelizacja może mieć negatywny wpływ na budżet tych jednostek. Nie można także zapominać o istotnej właściwości użytkowania wieczystego, jaką jest „kontrola”, na jaki cel jest wykorzystywana nieruchomość oddana w użytkowanie wieczyste. Zgodnie bowiem z obecnymi regulacjami właściciel gruntu może rozwiązać umowę o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, jeżeli nieruchomość jest wykorzystywana w sposób oczywiście sprzeczny z jego przeznaczeniem określonym w umowie. Rozwiązanie to było w przeszłości wykorzystywane przez jednostki samorządu terytorialnego np. w sytuacji, gdy użytkownik wieczysty dokonał nielegalnej rozbiórki zabytku zlokalizowanego na gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste.

dr Adrian Sypnicki - radca prawny, Kancelaria RKKW

1. T. jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1990 ze zm.
2. Zob. archiwum.bip.kprm.gov.pl/kpr/form/r42811,Projekt-usta­wy-o-zmianie-ustawy-o-gospodarce-nieruchomosciami-oraz-niektorych-in.html.