W listopadzie 2019 r.1 i lipcu 2020 r.2 w dziale KPC regulującym postępowania w sprawach własności intelektualnej wprowadzono dwa rodzaje powództw szczególnych – powództwo wzajemne oraz powództwo o ustalenie, że podjęte czynności nie naruszają określonego patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
Powództwo wzajemne nie jest instytucją nową – możliwość wytoczenia takiego powództwa przewiduje art. 204 KPC. Regulacje tam zawarte znajdą odpowiednie zastosowanie do powództw wzajemnych w sprawach własności intelektualnej.
Powództwo wzajemne jest dopuszczalne w sprawach o naruszenie prawa do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego, jeśli obejmuje żądanie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy lub żądanie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.
Pozew wzajemny powinien spełniać wymogi przewidziane w art. 187 KPC, a ponadto zawierać numer wpisu we właściwym rejestrze związanym z danym prawem ochronnym lub prawem z rejestracji. Do pozwu należy dołączyć wyciąg z właściwego rejestru znaków towarowych lub wzorów przemysłowych, chyba że taki dokument został dołączony do pozwu głównego. W pozwie wzajemnym należy również wskazać podstawę prawną unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa. Co istotne, sąd jest związany wskazaną podstawą prawną.
Po otrzymaniu pozwu wzajemnego sąd zwraca się do Prezesa Urzędu Patentowego RP z żądaniem udzielenia informacji, czy przed Urzędem toczy się już sprawa o unieważnienie lub stwierdzenie wygaśnięcia danego prawa. Jeśli taka sprawa toczy się już przed Urzędem Patentowym RP, sąd zawiesza postępowanie do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy przez Urząd. Sąd z urzędu zawiesza postępowanie również, gdy toczy się inne postępowanie cywilne obejmujące żądanie, którego dotyczy wytaczane powództwo.
Sąd niezwłocznie przesyła Urzędowi Patentowemu RP odpis prawomocnego wyroku unieważniającego lub stwierdzającego wygaśnięcie prawa w celu dokonania wpisu do właściwego rejestru. Taki wyrok jest skuteczny również wobec osób trzecich.
Regulacje dotyczące powództwa wzajemnego zostały oparte na rozwiązaniach przewidzianych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2017/1001 z 14.6.2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej3. Uzasadniając wprowadzenie analogicznych rozwiązań do krajowego postępowania w sprawach własności intelektualnej, ustawodawca miał na uwadze zachowanie spójności przepisów unijnych z krajowym systemem prawnym.
Z kolei powództwo o ustalenie również nie jest instytucją nową. Regulacje znajdujące się w art. 189 KPC znajdują odpowiednie zastosowanie do postępowań z zakresu własności intelektualnej. Na podstawie tych przepisów powód może wystąpić z żądaniem ustalenia, że podjęte lub zamierzone przez niego czynności nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
Ustawa precyzuje, że interes prawny w wystąpieniu z powództwem o ustalenie istnieje, gdy pozwany uznał za naruszenie patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji czynności, których dotyczy powództwo, lub gdy nie potwierdził w należycie wyznaczonym przez powoda terminie, że czynności, których dotyczy powództwo, nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
Uznaje się, że termin został należycie wyznaczony, jeżeli:
– jego wyznaczenie nastąpiło w formie pisemnej;
– nie był krótszy niż dwa miesiące od dnia doręczenia uprawnionemu pisma;
– w treści pisma powód dokładnie oznaczył czynności, które zamierza podjąć i które mogą stanowić naruszenie patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, wskazując, w jakim zakresie może nastąpić naruszenie, i wezwał uprawnionego do wyraźnego potwierdzenia, że nie stanowią one naruszenia.
Wskazane rozwiązanie ma zapobiec ponoszeniu częstokroć wysokich kosztów poprzedzających proces inwestycyjny, które mogą okazać się na późniejszym etapie bezużyteczne w sytuacji, gdy dana działalność naruszałaby określony patent, dodatkowe prawo ochronne, prawo ochronne lub prawa z rejestracji.
Aleksandra Staniaszek - adwokat, Kancelaria RKKW
- Ustawa z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 1469 ze zm.
- Ustawa z 13.2.2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 288.
- Dz.Urz. L Nr 154 z 16.6.2017 r., s. 1 i n.
