Dnia 14.2.2019 r. Ministerstwo Cyfryzacji przekazało do konsultacji publicznych i opiniowania projekt ustawy o elektronizacji doręczeń oraz o zmianie niektórych ustaw¹.

Głównym założeniem projektu jest ustalenie, że domyślnym sposobem wysyłania korespondencji pomiędzy podmiotami publicznymi oraz pomiędzy podmiotem publicznym a podmiotem niepublicznym ma być publiczna usługa doręczenia rejestrowanego (art. 2 pkt 12 oraz art. 21 projektu). Zgodnie z art. 10 projektu usługa ta ma polegać na przesyłaniu korespondencji drogą elektroniczną przy jednoczesnym generowaniu pewnych potwierdzeń wysłania oraz otrzymania korespondencji, co nada potwierdzeniom moc dowodową równą z tymi wykorzystywanymi dziś przy przesyłkach listowych. Projekt, w art. 2 pkt 12 i art. 15, wprowadzi również publiczną usługę hybrydową, w ramach której dochodzi do:

• przekształcenia dokumentu elektronicznego nadanego przez podmiot publiczny w przesyłkę listową w celu doręczenia go do adresata niebędącego podmiotem publicznym lub
• przekształcenia przesyłki listowej w dokument elektroniczny w celu doręczenia go do adresata będącego podmiotem publicznym. Usługa hybrydowa ma być stosowana przez podmioty publiczne w razie niemożliwości zastosowania publicznej usługi doręczenia rejestrowanego.

Artykuł 21 ust. 3 projektu zakłada wyjątek od stosowania dwóch powyższych sposobów doręczeń i stosowanie tradycyjnego doręczenia za pomocą przesyłki listowej w sytuacji, gdy ze względu na właściwość korespondencji nie może być ona doręczona w sposób wskazany powyżej.

W art. 7 projektu przewidziane zostało powstanie nowego systemu teleinformatycznego obsługiwanego przez operatora wyznaczonego (do 2025 r. ma nim być Poczta Polska S.A. – art. 87 projektu) co umożliwi zakładanie podmiotom publicznym – elektronicznych skrzynek podawczych, a podmiotom niepublicznym elektronicznych skrzynek doręczeń. Z założenia każdy z podmiotów może mieć tylko jedną skrzynkę, tak aby identyfikacja adresu skrzynki danego podmiotu nie budziła wątpliwości.
Jednak, stosownie do art. 25 projektu, oprócz skrzynek doręczeń prowadzonych przez operatora wyznaczonego podmiot niepubliczny może zakładać nawet kilka skrzynek prowadzonych przez kwalifikowanego dostawcę – kwalifikowanych skrzynek doręczeń. Celem takiego rozwiązania ma być utworzenie nowego, konkurencyjnego rynku na tego typu usługi.

Stosownie do art. 26 i n. projektu w systemie teleinformatycznym prowadzona będzie baza adresów elektronicznych składająca się z adresów elektronicznych skrzynek podawczych podmiotów publicznych oraz adresów elektronicznych skrzynek doręczeń podmiotów niepublicznych. Pierwsza część bazy (adresy skrzynek podawczych) ma być ogólnodostępna, z kolei druga część (adresy skrzynek doręczeń) ma być dostępna jedynie dla podmiotów publicznych. Obecność danej osoby w bazie będzie się wiązała z automatycznym wyrażeniem zgody na odbieranie korespondencji drogą elektroniczną, co oznacza, że to na adres skrzynek doręczeń będzie wysyłana korespondencja od wszystkich podmiotów publicznych, bez wnioskowania o wybór doręczeń elektronicznych. Projekt przewiduje również domniemanie, że dane wpisane do bazy są prawdziwe. Do bazy adresów elektronicznych będą mogły być też wpisane adresy kwalifikowanych skrzynek doręczeń, jednak nie jest to obligatoryjne i zależy od woli użytkownika skrzynki.

Artykuł 22 projektu wprowadza obowiązek posiadania elektronicznej skrzynki podawczej przez podmiot publiczny. Jeśli dany podmiot posiada już elektroniczną skrzynkę podawczą, to zostanie ona przekształcona i dostosowana do działania w nowym systemie teleinformatycznym.

Projekt wprowadza obowiązek posiadania elektronicznej skrzynki doręczeń (której adres znajdzie się automatycznie w bazie adresów elektronicznych) przez podmioty wpisane do KRS oraz przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą wpisane do CEiDG. Zgodnie z art. 23 ust. 8 projektu utworzenie elektronicznej skrzynki doręczeń dla wskazanych wyżej podmiotów następuje automatycznie. Obowiązek posiadania skrzynek doręczeń przez powyższe podmioty został również wskazany w art. 50 i art. 84 projektu, które zmieniają odpowiednio ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym i ustawę o Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorców. Obowiązek posiadania skrzynek doręczeń, zgodnie z projektem, ma również zostać nałożony m.in. na adwokatów, radców prawnych i doradców podatkowych, co wynika z proponowanych zmian w ustawach: Prawo o adwokaturze, ustawie o radcach prawnych i ustawie o doradztwie podatkowym (odpowiednio art. 39, 40 i 44 projektu). Podmioty niepubliczne nieobjęte obowiązkiem posiadania elektronicznej skrzynki doręczeń, w tym osoby fizyczne, mogą złożyć do ministra właściwego do spraw informatyzacji wniosek o utworzenie elektronicznej skrzynki doręczeń, założyć kwalifikowaną skrzynkę doręczeń lub też nie posiadać takiej skrzynki w ogóle.

Konsekwencją propozycji wprowadzenia opisanych wyżej zmian są propozycje wprowadzenia zmian również w przepisach proceduralnych, m.in. w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 38 projektu), Kodeksie postępowania administracyjnego (art. 36 projektu) czy Kodeksie postępowania karnego (art. 49 projektu). Na mocy projektowanych przepisów do wskazanych ustaw wprowadza się dokonywanie doręczeń za pomocą publicznej usługi doręczenia rejestrowanego i publicznej usługi hybrydowej, a także zrównuje się skutek takiego doręczenia z tradycyjnym doręczeniem za pomocą przesyłki listowej oraz wprowadza tzw. fikcję doręczenia – po upływie 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym pismo uznaje się za skutecznie doręczone.

Katarzyna Sieliwonik
aplikant adwokacki, Kancelaria RKKW

¹ Dostępny na: legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12321100; dalej jako: projekt.