Jak wynika z wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało projekt¹ nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, której celem jest m.in. ułatwienie spółkom utworzonym zgodnie z porządkiem prawnym państw członkowskich UE prowadzenia działalności na rynku wewnętrznym UE poprzez zapewnienie im narzędzi prawnych w celu dokonywania zmian organizacyjnych, tj. wprowadzenie jednolitych ram prawnych dla przekształceń i podziałów transgranicznych i zmiany dotyczące połączeń transgranicznych oraz poprzez wykorzystanie narzędzi cyfrowych.

Powyższe wynika z konieczności implementacji dyrektywy 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 27.11.2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek² oraz z konieczności uzupełnienia implementacji dyrektywy 2019/1151 Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 20.6.2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do stosowania narzędzi i procesów cyfrowych w sprawie spółek³.

Projekt m.in. przewiduje przepisy ochronne w odniesieniu do następujących grup podmiotów, których interesy w wyniku transgranicznego przekształcenia mogłyby zostać naruszone:

• wspólnicy (akcjonariusze) mniejszościowi;
• wierzyciele;
• pracownicy spółki.

W zakresie mechanizmów ochrony wspólników (akcjonariuszy) mniejszościowych projekt przewiduje rozwiązania polegające na:

• zapewnieniu możliwości składania uwag przez wspólników (akcjonariuszy) do planu danej operacji transgranicznej;
• zapewnieniu sporządzenia sprawozdania dla wspólników (akcjonariuszy), określającego skutki danej operacji transgranicznej dla wspólników;
• zapewnieniu wspólnikom (akcjonariuszom) otrzymania oszacowanego przez niezależnego biegłego wynagrodzenia za udziały (akcje) o wartości równej wartości ich udziałów (akcji).

W zakresie mechanizmów ochrony wierzycieli w projekcie zawarto m.in. następujące rozwiązania:

• możliwość złożenia do sądu wniosku wierzyciela o ustanowienie odpowiednich zabezpieczeń roszczeń;
• możliwość składania przez wierzyciela uwag do planu danej operacji transgranicznej;
• przewidziana w dyrektywie 2019/2121 możliwość wszczęcia postępowania przez wierzyciela przeciwko spółce również w państwie członkowskim siedziby spółki przekształconej w terminie 2 lat od daty przekształcenia transgranicznego;
• przewidziana w dyrektywie 2019/2121 zasada solidarnej odpowiedzialności w sytuacji, gdy roszczenie wierzyciela spółki podlegającej podziałowi nie zostanie zaspo­kojone przez spółkę, której przydzielone jest zobowiązanie.

Środki ochronne w odniesieniu do pracowników przewidziane w projekcie to m.in.:

• zapewnienie możliwości składania uwag przez pracowników do planu danej operacji transgranicznej;
• zapewnienie sporządzenia sprawozdania dla pracowników określającego skutki prawne danej operacji transgranicznej dla pracowników;
• zapewnienie możliwości złożenia przez nich opinii na temat powyższego sprawozdania.

Ponadto w projekcie znalazły się środki służące wykonaniu wyroku TS w sprawie Polbud Wykonawstwo, C-106/16⁴ oraz prowadzące do implementacji założeń przewidzianych w dyrektywie 2019/2121 oraz w dyrektywie 2019/1151. Środki te mają:

• przeciwdziałać wykorzystaniu transgranicznego przekształcenia, połączenia lub podziału spółki w celu naruszenia, nadużywania lub obejścia prawa;
• zapewnić spółkom możliwość przeniesienia siedziby z jednego do drugiego państwa członkowskiego bez przeprowadzania likwidacji spółki;
• umożliwić wymianę informacji o zakazach sprawowania funkcji kierowniczych pomiędzy rejestrami państw członkowskich UE (EOG) w celu zwiększenia bezpieczeństwa obrotu w ramach jednolitego runku.

Powyższe mechanizmy mają wpłynąć w swoim założeniu na zmniejszenie stopnia zróżnicowania regulacji w ramach jednolitego rynku, który prowadził dotychczas do dużych dysproporcji w poziomie konkurencji w państwach członkowskich. Jak wskazuje Ministerstwo Sprawiedliwości (projektodawca), rozwiązania przewidziane w projekcie ponadto mają zmierzać do uproszczenia procedur reorganizacji spółek oraz ułatwić transformacje polskich spółek, wprowadzając analogiczne do przewidzianych w procedurach transgranicznych rozwiązania (łączenia uproszczone i podział przez wyodrębnienie).

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2022 r.

Anna Urbaniak - aplikantka adwokacka, Kancelaria RKKW

Jan Ośka - prawnik, Kancelaria RKKW

---

1. Zob.  www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-usta­wy--kodeks-spolek-handlowych-oraz-niektorych-innych-ustaw3.

2. Dz.Urz. L Nr 321 z 12.12.2019 r., s. 1 ze zm.; dalej jako: dyrektywa 2019/2121.

3. Dz.Urz. L Nr 186 z 11.7.2019 r., s. 80; dalej jako: dyrektywa 2019/1151.

4. Legalis.