W dniu 12.2.2019 r. uruchomiono pierwszy w Polsce Sąd Arbitrażowy Online (Online Arbitration Court – OAC). Zgodnie z założeniem twórców OAC, Sąd Arbitrażowy Online (Online Arbitration Court) ma świadczyć usługi rozstrzygania sporów cywilnych i handlowych tak polskich, jak i międzynarodowych. Arbitrzy w OAC posiadają bowiem kompetencje do orzekania według prawa różnych państw świata i w wielu językach. Wyrok OAC ma moc prawną równą orzeczeniom sądów państwowych (sądów powszechnych), a jeśli strona przegrywająca się do niego nie zastosuje, nadaje się do egzekucji komorniczej.
Sąd Arbitrażowy Online opierać się ma na następujących zasadach: pełna elektronizacja, szybkość, prostota i taniość. Całe postępowanie przed OAC będzie się toczyć w formie elektronicznej z wykorzystaniem aplikacji internetowej OAC, co zdaniem twórców projektu ma zapewnić wygodę i szybkość. Wszystkie pisma procesowe i wnioski stron procesu składane są w toku postępowania arbitrażowego w formie elektronicznej za pośrednictwem serwisu online. W tej samej formie skład orzekający wydaje zarządzenia. Doręczenia wszelkich pism w postępowaniu przed OAC dokonuje się za pośrednictwem serwisu online, poprzez umieszczenie pisma w sposób umożliwiający zapoznanie się z nim przez jego adresata z poziomu tworzonego każdej stronie konta użytkownika. O umieszczeniu pisma w serwisie online strona będzie informowana za pomocą wiadomości e-mail oraz SMS-em.
Regulamin OAC przewiduje również krótkie terminy na sporządzenie i wniesienie pism procesowych: pozwany składa odpowiedź na pozew nie później niż 10 dni od doręczenia mu pozwu, powód składa drugie pismo powoda nie później niż 5 dni od doręczenia mu odpowiedzi na pozew, natomiast każde kolejne pisma każda ze stron może złożyć nie później niż 5 dni od doręczenia jej poprzedniego pisma strony przeciwnej. Regulamin umożliwia również złożenie wniosku o przedłużenie ww. terminów w przypadku szczególnej zawiłości sprawy. Krótkie terminy odnoszą się również do wyrokowania: wyrok powinien zostać wydany w ciągu 3 dni od zakończenia elektronicznej wymiany pism, a w przypadku przeprowadzenia rozprawy – w ciągu 3 dni od dnia jej zakończenia.
Również wszelkie dowody na poparcie swoich wniosków i twierdzeń lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej muszą mieć postać elektroniczną. Regulamin zawiera szczegółowe postanowienia określające format plików, ich maksymalny rozmiar, sposób nazewnictwa. Przeprowadzenie dowodu z zeznania świadka możliwe jest tylko poprzez przedstawienie przez stronę pisemnego oświadczenia świadka. Powyższa zasada dotyczy również przesłuchania stron.
Także przeprowadzenie rozprawy zostało w pełni zelektronizowane: gdy jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sporu, skład orzekający może zarządzić przeprowadzenie rozprawy w formie wideokonferencji.
Na stronie OAC został również udostępniony kalkulator kosztów, który umożliwia stronom obliczenie szacunkowych kosztów postępowania przed Sądem Arbitrażowym Online. Przykładowo, gdy wartość przedmiotu sporu wynosi 1 000 000 zł, koszty wynoszą 28 278,92 zł brutto (w przypadku jednego arbitra, 47 225,80 zł brutto – w przypadku trzech arbitrów). W porównaniu z tradycyjnymi, rozpoznawalnymi w Polsce instytucjami arbitrażowymi, koszty postępowania przed OAC są tańsze o 40%–50%.
Ernest Kosa
aplikant radcowski, Kancelaria RKKW
