W dniu 28.5.2018 r. został opublikowany projekt ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary1, który obecnie znajduje się na etapie opiniowania.
Konieczność zmiany dotychczasowej regulacji dotyczącej odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, a więc osób prawnych, spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa oraz polskich oddziałów podmiotów zagranicznych, uzasadniana jest przez autorów projektu potrzebą zwiększenia efektywności narzędzi służących do wymierzenia sankcji podmiotom zbiorowym, zwłaszcza w przypadku zwalczania poważnej przestępczości gospodarczej i skarbowej.
Jedną z najważniejszych zmian, które zostaną wprowadzone zgodnie z projektem, jest oparcie odpowiedzialności podmiotu zbiorowego na koncepcji tzw. winy anonimowej. Zgodnie z nią postępowanie przeciwko podmiotowi zbiorowemu będzie mogło być wszczęte już w przypadku wykazania uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu o charakterze przestępstwa oraz stwierdzenia istnienia interesu publicznego w prowadzeniu takiego postępowania. Stanowi to istotną zmianę w stosunku do aktualnego stanu prawnego, w którym wszczęcie postępowania przeciwko podmiotowi zbiorowemu uzależnione jest od uzyskania prawomocnego wyroku karnego przeciwko faktycznemu sprawcy czynu.
Możliwość przypisania podmiotowi zbiorowemu odpowiedzialności będzie uzależniona od spełnienia dwóch warunków:
1) wykazania związku pomiędzy popełnionym czynem a prowadzoną przez taki podmiot działalnością oraz
2) uzyskania korzyści przez podmiot w wyniku popełnionego czynu.
Ponadto projekt zakłada rozszerzenie odpowiedzialności podmiotów o czyny osób zatrudnionych popełnione w ramach wykonywanych obowiązków oraz współpracującą z podmiotem kadrę menedżerską.
dr Radosław L. Kwaśnicki - radca prawny, Kancelaria RKKW (Partner)
Piotr Letolc - adwokat, Kancelaria RKKW
Maria A. Czaińska - radca prawny, Kancelaria RKKW
1. Zob. legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12312062/katalog/12511901
