Rada Ministrów rozpoczęła prace nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy1, który ma na celu dostosowanie polskich przepisów do zasad wynikających z unijnej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/1158 z 12.7.2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów2. Termin na implementowanie dyrektywy work-life balance mija 2.8.2022 r. Największe zmiany dotyczyć mają kwestii urlopowych.
Po pierwsze, dyrektywa work-life balance przewiduje, że urlop rodzicielski powinien przysługiwać ojcu dziecka niezależnie od tego, czy w momencie urodzenia dziecka matka miała prawo do zasiłku macierzyńskiego. Prawo do urlopu rodzicielskiego oceniane ma być indywidualnie i niezależnie od innych osób.
Urlop rodzicielski ma zostać wydłużony o 9 tygodni, co oznacza, że zamiast 32 tygodni będzie trwał 41, jednak te 9 tygodni z nowego wymiaru będzie mógł wykorzystać wyłącznie drugi rodzic. Dyrektywa work-life balanace wymaga dodatkowo, aby każdy z rodziców bezpośrednio wykorzystał co najmniej 2 miesiące z przysługującego łącznego wymiaru.
Powstać ma również nowa forma urlopu – urlop opiekuńczy, który będzie przysługiwał w wymiarze 5 dni roboczych i który będzie mógł być wykorzystany na opiekę nad niesamodzielnym najbliższym członkiem rodziny (dzieci, rodzice, małżonek) bądź osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym. Za czas tego urlopu pracownikowi nie będzie przysługiwało wynagrodzenie.
Dodatkowo dyrektywa unijna przewiduje możliwość skorzystania z 2 dni urlopu na nagłe wypadki lub chorobę. Wynagrodzenie za okres tej niezdolności do pracy będzie przysługiwało w wysokości 50% wynagrodzenia.
Zmiana będzie dotyczyć również kwestii niezwiązanych z urlopami. Dyrektywa work-life balance wprowadza obowiązek uzasadnienia wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony w przypadku wypowiedzenia jej przez pracodawcę. Pracownik w wyniku bezprawnego zwolnienia z pracy będzie mógł wystąpić do sądu pracy z żądaniem odszkodowania za bezprawne zwolnienie bądź z wnioskiem o przywrócenie do pracy. Zmiana jest istotna, ponieważ zrówna tym samym sposób wypowiadania umowy o pracę na czas określony ze sposobem wypowiadania umowy o pracę na czas nieokreślony.
Paulina Winnicka - aplikantka radcowska, Kancelaria RKKW
1. Zob. www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-kodeks-pracy-oraz-niektorych-innych-ustaw2.
2. Dz.Urz. L Nr 188 z 12.7.2019 r., s. 79; dalej jako: dyrektywa work-life balance.
