Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku VAT podlega takiemu terminowi przedawnienia, jak zobowiązanie z tytułu zaległości podatkowej w VAT, z którym jest związane.
Wyrok SN z 6.3.2002 r., III RN 27/01
Z uzasadnienia ustnego: W marcu 1999 r. urząd skarbowy wydał decyzję określającą wysokość zaległości podatkowej w podatku VAT za kwiecień 1995 r. i odsetek za zwłokę oraz ustalającą dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku VAT.
Po rozpatrzeniu odwołania podatnika, izba skarbowa utrzymała decyzją z maja 1999 r. zaskarżoną przez podatnika decyzję organu I instancji.
Podatnik złożył skargę na decyzję izby skarbowej, którą NSA uwzględnił wyrokiem z 16.5.2000 r. (I SA/Po 1286/99). Podstawowym motywem wyroku był brak odniesienia się przez izbę skarbową w toku postępowania do zarzutu przedawnienia się prawa do wydania decyzji ustalającej dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT.
Rewidujący uznał, iż NSA prawidłowo zakwalifikował decyzję ustalającą dodatkowe zobowiązanie podatkowe w VAT jako decyzję konstytutywną, której doręczenie powoduje powstanie zobowiązania podatkowego w myśl art. 21 ust. 1 pkt 2 OrdPU. Jak wskazał rewidujący, NSA wywodził swoje stanowisko m.in. z brzmienia art. 27 ust. 6 VATU. Zgodnie z tym przepisem, w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej, urząd skarbowy ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zawyżenia. Zdaniem autora rewizji, NSA nie wypowiedział się w rzeczywistości co do terminów przedawnienia właściwych dla prawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego, dlatego uzasadnienie wyroku NSA nie odpowiada wymogom prawnym określonym w art. 328 KPC. Zdaniem rewidującego, z tego przepisu wynika nakaz jasnej wykładni spornych przepisów prawa przez NSA i dokonanie odpowiedniej ich subsumpcji do stanu faktycznego w sprawie.
Rewidujący podniósł, iż zobowiązanie podatkowe w VAT powstaje z mocy prawa, w przypadkach określonych w art. 6 VATU oraz przepisach wykonawczych wydanych na podstawie delegacji zawartej w art. 6 ust. 10 tej ustawy. Dlatego też, zobowiązania podatkowe w podatku VAT podlegają terminom przedawnienia określonym w art. 70 § 1 OrdPU, tj. przedawniają się z upływem 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności kwoty danego zobowiązania.
Przyjąwszy taką interpretację przepisów OrdPU należy uznać, iż w danej sprawie zobowiązanie w VAT za jeden z miesięcy 1995 r. ulegało przedawnieniu dopiero z upływem 5 lat od końca 1995r., a więc z końcem 2000 r. Decyzja izby skarbowej została tymczasem wydana w maju 1999r., a więc przed upływem okresu przedawnienia.
Sąd Najwyższy uznał zarzuty rewizji. W szczególności SN podkreślił, że zgodnie z art. 27 ust. 6 VATU, w razie stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego wyższą od kwoty należnej, urząd skarbowy lub organ kontroli skarbowej określa kwotę zwrotu w prawidłowej wysokości oraz ustala dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zawyżenia. Cytowany wyżej przepis oznacza zatem, iż ustalenie dodatkowego zobowiązania podatkowego może nastąpić wyłącznie w sytuacji, gdy organ podatkowy określa prawidłową wysokość zobowiązania podatkowego w VAT za dany okres.
SN określił decyzję ustalającą zobowiązanie dodatkowe jako decyzję akcesoryjną względem decyzji określającej zobowiązanie główne. Dlatego też, jak wyraził się sąd, bieg przedawnienia decyzji ustalającej nie może upłynąć przed zakończeniem biegu przedawnienia zobowiązania głównego.
Opracował: Michał Bernat
Zespół Prawa Podatkowego i Postępowań Podatkowych
Kancelaria Wardyński i Wspólnicy
