Sformułowanie art. 4 ust. 2 dyrektywy 69/335/EWG „operacje mogą nadal podlegać podatkowi kapitałowemu” oznacza, iż określone czynności powinny być opodatkowane na podstawie przepisów krajowych. Operacje te muszą jednak być opodatkowane nieprzerwanie, od momentu akcesji do UE.
Powyższe uzasadnia tezę, że PCC pobrany w związku z umową pożyczki udzieloną spółce przez udziałowca stanowił świadczenie nienależne i spółka może wnioskować o zwrot nadpłaty.
Wyrok WSA w Gdańsku z 19.7.2011 r., I SA/Gd 396/11
W latach 2007–2008 spółka zawarła ze swoim udziałowcem kilka umów pożyczek oraz zapłaciła od nich podatek od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC). Następnie spółka stwierdziła, iż PCC został uiszczony nienależnie i wystąpiła o zwrot nadpłaty. Jednakże zarówno naczelnik US, jak i dyrektor IS odmówili stwierdzenia nadpłaty.
Spółka odwołała się od tej decyzji, stwierdzając, że między regulacjami ustawy o PCC (w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1.1.2007 r. do 31.12.2008 r.) a prawem wspólnotowym (dyrektywa Rady z 17.7.1969 r. Nr 69/335, tzw. Dyrektywa Kapitałowa) istniała zasadnicza niezgodność. Z chwilą akcesji Polski do Unii Europejskiej wspólnotowy element prawny stał się wiążący. W związku z powyższym, zdaniem strony, biorąc pod uwagę zapis Dyrektywy Kapitałowej, decyzja w jej sprawie jest niewłaściwa.
Zdaniem organów nie ma jednak mowy o pogorszeniu sytuacji prawnej lub faktycznej strony skarżącej w stosunku do stanu sprzed 1.5.2004 r. Nie ma bowiem podstaw do zastosowania Dyrektywy Kapitałowej przed dniem 1 maja 2004 r. Organ podatkowy stwierdził zatem, że warunki udzielenia pożyczki spółce przez jej udziałowca nie były przed dniem akcesji korzystniejsze dla podatnika.
W skardze do WSA spółka zarzuciła naruszenie art. 1 ust. 1 pkt 3 oraz art. 1 ust. 2 pkt 2 PCCU w związku z art. 4 ust. 2d Dyrektywy Kapitałowej.
Sąd podzielił zdanie podatnika. Powołał się na stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w sprawie C-212/10, który udzielił odpowiedzi na pytanie WSA w Gliwicach. Sąd ten zadał pytanie: Czy art. 4 ust. 2 Dyrektywy Kapitałowej 69/335 uprawniał państwo członkowskie do ponownego wprowadzenia z dniem 1.1.2007 r. podatku kapitałowego z tytułu zaciągnięcia pożyczki przez spółkę kapitałową, jeżeli wierzyciel uprawniony jest do udziału w zyskach tej spółki, w przypadku gdy państwo członkowskie uprzednio zrezygnowało z pobierania tego podatku z dniem akcesji do Unii Europejskiej? TSUE stwierdził, że w przepisie art. 4 ust. 2 dyrektywy po jej znowelizowaniu w 1985 r. użyto sformułowania „operacje mogą nadal podlegać podatkowi kapitałowemu”. Zdaniem TSUE, takie sformułowanie prowadzi do wniosku, że opodatkowanie podatkiem kapitałowym określonych operacji może zostać przez państwa członkowskie utrzymane tylko na zasadach ciągłości. Oznacza to, iż nie można wprowadzać przerw czasowych w tym opodatkowaniu. TSUE podkreślił, że państwo członkowskie utraci prawo do ponownego wprowadzenia podatku kapitałowego, jeżeli taki podatek obowiązywał przed akcesją tego państwa do UE, a z momentem akcesji został zniesiony. Polska miała stosownie do art. 4 ust. 2 Dyrektywy Kapitałowej możliwość wyboru jednego z dwóch alternatywnych rozwiązań: opodatkowania wskazanej w tym przepisie operacji albo rezygnacji z tego podatku. Polska postanowiła zrezygnować z tego podatku. Jednak po 1.1.2007 r. do tej koncepcji powróciła. W takiej sytuacji nie można mówić o zastosowaniu art. 4 ust. 2 Dyrektywy Kapitałowej.
KomentarzPo zapadnięciu wyroku TSUE w sprawie C-212/10 Logstor ROR należało się spodziewać właśnie takiego rozstrzygnięcia. Spodziewam się, że podobne wyroki zapadną również we wszystkich innych podobnych sprawach, które były wstrzymane w oczekiwaniu na przedmiotowe rozstrzygnięcie TSUE. W omawianym wyroku WSA szeroko odniósł się do orzecznictwa TSUE wskazującego na możliwość powoływania się przez jednostkę w sporze z organem państwowym bezpośrednio na przepisy dyrektywy, w sytuacji gdy przepisy dyrektywy są bezwarunkowe i precyzyjne, państwo zaś nie implementowało dyrektywy bądź zrobiło to w sposób nienależyty [Yvonne van Duyn v. Home Office (C-41/74); Pubblico Ministero v. Tullio Ratti (C-148/78); Ursula Becker v. Finanzamt Münster-Innenstadt (C-8/81); Marks & Spencer plc v. Commissioners of Customs & Excise (C-62/00); BP Supergaz Anonimos Etairia Geniki Emporiki-Viomichaniki kai Antiprossopeion v. Państwo Greckie (C-62/93)]. Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał również na obowiązywanie zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego przed prawem krajowym, powołując wyroki TSUE w sprawach Hansgeorg Lennartz v. Finanzamt München III (C-97/90) oraz Fratelli Constanzo v. Commune di Milano (C-103/88). Sąd podkreślił, że TK w wyroku z 11.5.2005 r., K 18/04 nie sprzeciwił się powyższej zasadzie pierwszeństwa. Wojewódzki Sąd Administracyjny słusznie powielił tezę z wyroku TSUE w sprawie C-212/10, stanowiąc, że skoro Polska zaniechała pobierania podatku od pożyczek od udziałowców od 1.5.2004 r., to nie była uprawniona do jego przywrócenia od 1.1.2007 r. Spodziewam się, że obecnie na skutek powyższych wyroków podmioty, które zapłaciły PCC od pożyczek udzielonych przez udziałowców, masowo będą występowały z wnioskami o stwierdzenie nadpłaty. |
Opracowanie i komentarz: Witold Adamowicz, menedżer
Opracowanie oraz komentarz zostały przygotowane na podstawie ustnego uzasadnienia orzeczenia.
