Przekroczenie granicy przez przedstawiciela zagranicznej spółki w celu wzięcia udziału w zgromadzeniu wspólników polskiej spółki, w której owa spółka zagraniczna nabyła udziały, wywołuje skutek prawny dla spółki zagranicznej w postaci konkretyzacji obowiązku w opłacie skarbowej od dokonanej poza granicą umowy sprzedaży udziałów, prowadząc do ustalenia terminu uiszczenia opłaty, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy z 1989 r. o opłacie skarbowej.

Wyrok WSA z 8.1.2004 r., III SA 2829/01

W 1996 r. w Niemczech spółka N zawarła ze spółką M umowę sprzedaży całości udziałów w dwóch polskich spółkach. W trakcie kontroli podatkowej stwierdzono, że od tej umowy nie została uiszczona opłata skarbowa. W czerwcu 2001 r. urząd skarbowy wydał decyzję, w której określił kwotę zaległości i odsetek za zwłokę, obliczając odsetki od dnia 5.1.1997 r., stwierdziwszy, iż tego dnia upłynął 14-dniowy termin uiszczenia opłaty. Izba Skarbowa w Warszawie, jeszcze w 2001 r., utrzymała decyzję urzędu w mocy.

Organy administracji podatkowej uzasadniały obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej dwoma następującymi argumentami: (1) przedmiotem umowy były prawa majątkowe podlegające wykonaniu w Polsce, (2) z protokołu zgromadzenia wspólników, sporządzonego w formie aktu notarialnego, wynika, że prezes zarządu zagranicznej spółki- -nabywcy (tj. spółki M) był obecny w Polsce w 19.2.1997 r. i na tej podstawie obliczono termin uiszczenia opłaty (5 marca 1997 r.).

Dodatkowo, w postępowaniu odwoławczym, w odpowiedzi na zarzut naruszenia wyłączenia z opłaty skarbowej (określonego w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a) ustawy o opłacie skarbowej), administracja podatkowa argumentowała, że to wyłączenie nie miało zastosowania w sprawie, bowiem strony umowy sprzedaży udziałów nie były podatnikami polskiego VAT.

Podstawowy zarzut dotyczył naruszenia art. 7 ust. 3 ustawy z 1989 r. o opłacie skarbowej, polegającego na utożsamieniu czynności faktycznej przekroczenia granicy przez określoną osobę fizyczną z przekroczeniem granicy przez osobę prawną. Podatnicy nie kwestionowali powstania obowiązku w zakresie opłaty skarbowej, ale argumentowali, że ten obowiązek nie skonkretyzował się wskutek nieprzekroczenia granicy przez podatnika i nieustalenia terminu uiszczenia opłaty. Ponadto, inny przedstawiciel spółki-nabywcy zawarł umowę sprzedaży, a inny - faktycznie przekroczył granicę.

Drugi argument dotyczył zastosowania wyłączenia z opłaty skarbowej, na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a). Tutaj powoływano się na orzecznictwo sądowe, w tym także NSA, w świetle którego sprzedaż udziałów mogła być zwolniona od VAT-u i wyłączona od opłaty skarbowej.

W skardze do NSA spółka M miała podnieść nowe zarzuty i argumenty. Po pierwsze, spółka N (sprzedający) świadczyła usługi finansowe. Po drugie, umowa sprzedaży udziałów powinna była być oceniona z punktu widzenia umowy dotyczącej podwójnego opodatkowania. Po trzecie, decyzje podatkowe naruszają art. 60 Układu Europejskiego. Po czwarte, w istocie przedmiotem umowy miała być sprzedaż przedsiębiorstwa, a nie samych udziałów.

Sąd oddalił skargę. Zdaniem WSA przekroczenie granicy przez przedstawiciela zagranicznej spółki w celu wzięcia udziału w walnym zgromadzeniu wspólników polskiej spółki, w której owa spółka zagraniczna nabyła udziały, wywołuje skutek prawny dla spółki zagranicznej w postaci konkretyzacji obowiązku w opłacie skarbowej od dokonanej poza granicą umowy sprzedaży udziałów, prowadząc do ustalenia terminu uiszczenia opłaty, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy z 1989 r. o opłacie skarbowej.

Po drugie, art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a) ustawy z 1989 r. o opłacie skarbowej nie ma zastosowania w sprawie, bowiem nabywca nie był podatnikiem VAT.