Przyjęty przez SKA na potrzeby prowadzenia ksiąg rachunkowych rok obrotowy był przed 1.1.2014 r. podatkowo obojętny. A skoro tak, nie mogło odnosić się do niej zastrzeżenie co do roku obrotowego „stosowanego również do celów podatkowych”. Rok podatkowy wspólnika SKA odmienny od roku obrotowego spółki może co prawda nieco utrudniać prawidłowe wywiązanie się przez tego wspólnika z obowiązków podatkowych, ale go nie uniemożliwia. (…)

Spółka nie ma obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych na dzień 31.12.2013 r., a przyjęty rok obrotowy trwający od 1 listopada do 31 października będzie w niezmienionej formie trwał do końca obecnie przyjętego przez stronę w statucie roku obrotowego.

Wyrok WSA w Gdańsku z 9.7.2014 r., I SA/Gd 650/14

Komentowany wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym: spółka komandytowo-akcyjna (dalej: SKA) wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie objęcia SKA regulacjami ustawy o podatku od osób prawnych (dalej: PDOPrU). SKA wskazała, że została zarejestrowana 21.10.2013 r., a jej rok obrotowy trwa od 1 listopada do 31 października. W 2013 r. komplementariuszem SKA była osoba prawna, a akcjonariuszami – osoby fizyczne.

Na tle powyższego stanu faktycznego SKA zwróciła się z pytaniem, czy zgodnie z przepisem art. 4 ust. 2 ustawy z 8.11.2013 r. o zmianie PDOPrU (…) SKA ma obowiązek zamknąć księgi rachunkowe na dzień 31.12.2013 r. oraz czy pierwszy rok podatkowy SKA rozpoczyna się z dniem 1.1.2014 r. i trwa do końca przyjętego roku obrotowego. Spółka komandytowo-akcyjna stanęła na stanowisku, iż nie ma ona obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych na dzień 31.12.2013 r., a rok podatkowy SKA nie rozpocznie się 1.1.2014 r. W przedmiotowej sprawie w celu ustalenia statusu SKA jako podatnika PDOPr nie powinno mieć znaczenia, czy wspólnikami SKA są osoby fizyczne, czy osoby prawne.

Dyrektor IS w Bydgoszczy (dalej: DIS) uznał stanowisko SKA za nieprawidłowe. Zdaniem organu SKA, której co najmniej jeden wspólnik w 2013 r. był osobą fizyczną, w stanie prawnym do końca 2013 r. nie miała prawa do przyjęcia roku obrotowego innego niż rok kalendarzowy (rok podatkowy przewidziany dla osób fizycznych). W konsekwencji rok obrotowy SKA skończył się 31.12.2013 r. i na ten dzień SKA obowiązana była zamknąć księgi rachunkowe. Dyrektor IS uznał, że od 1.01.2014 r. SKA stała się podatnikiem PDOPr.

Na skutek skargi WSA w Gdańsku uchylił interpretację DIS, podzielając stanowisko skarżącej, zgodnie z którym SKA, której akcjonariuszami były osoby fizyczne, mogła wybrać rok obrotowy inny niż rok kalendarzowy. Uzasadniając swoje stanowisko, WSA wskazał, że w przepisach nowelizacji została przewidziana możliwość istnienia spółek komandytowo-akcyjnych, których wspólnikami będą osoby fizyczne i które to spółki w 2014 r. nie będą podatnikami PDOPr. Za przyjętą przez WSA interpretacją przemawiają zaś nie tylko przepisy nowelizacji, ale także regulacje KSH i ustawy o rachunkowości.

W związku z tym WSA uznał stanowisko DIS za błędne, podkreślając jednocześnie, że SKA jest odrębnym podmiotem prawa od wspólników i nie jest możliwe, aby rok obrotowy spółki był uzależniony od roku podatkowego jej wspólników. Każdy ze wspólników może mieć bowiem inny rok podatkowy. Ponadto, z uwagi na zasady obrotu akcjami spółek komandytowo-akcyjnych spółka taka niejednokrotnie nie będzie w stanie ustalić, kto jest jej wspólnikiem oraz jaki rok podatkowy obrał. W efekcie niemożliwe będzie określenie, czy SKA jest uprawniona do przyjęcia przesuniętego roku obrotowego czy nie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zwrócił końcowo uwagę, że dokonana przez sąd wykładnia jest zgodna z opisanym w uzasadnieniu do projektu nowelizacji celem wprowadzonych przepisów przejściowych, z którego wynika, iż intencją ustawodawcy nie było wyłączenie możliwości stosowania poprzednio obowiązujących przepisów jeszcze w 2014 r., w przypadku gdy wspólnikami spółki komandytowo-akcyjnej będą osoby fizyczne.

Komentarz

Dyskusja na temat możliwości przyjęcia przez spółki komandytowo-akcyjne, których wspólnikami są osoby fizyczne, roku obrotowego innego niż rok kalendarzowy rozpoczęła się w kwietniu 2014 r., kiedy to opublikowane zostały pierwsze negatywne interpretacje w tym temacie (m.in. interpretacja indywidualna DIS w Katowicach z 25.3.2014 r., IBPBI/2/423-1707/13/PC). W kolejnych miesiącach wydanych zostało jeszcze kilkadziesiąt interpretacji, w których organy powtarzały, że jeżeli co najmniej jednym ze wspólników spółki komandytowo-akcyjnej była osoba fizyczna, wówczas rok obrotowy spółki kończył się 31.12.2013 r., a od 1.1.2014 r. podlega ona opodatkowaniu PDOPr i nie może korzystać z dobrodziejstwa przepisów przejściowych nowelizacji.

W pierwszym w tego rodzaju sprawie wyroku WSA obnażył w zasadzie wszystkie słabe punkty argumentacji prezentowanej przez organy podatkowe. Wojewódzki Sąd Administracyjny jednoznacznie opowiedział się tym samym za stanowiskiem, iż rok obrotowy spółki niebędącej osobą prawną nie musi pokrywać się z rokiem podatkowym jej wspólników. Uzasadnienie wyroku potwierdza słuszność poglądu, zgodnie z którym jeżeli rok obrotowy spółki komandytowo-akcyjnej, która została zarejestrowana przed 12.12.2013 r., i która nie zmieniła roku obrotowego po tej dacie, nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, wówczas na podstawie art. 4 ust. 1 nowelizacji spółka taka do końca trwania obecnego roku obrotowego (niekoniecznie pokrywającego się z rokiem kalendarzowym) nie nabędzie statusu podatnika PDOPr.

Warto zauważyć, że nie jest to jedyny wyrok sądów administracyjnych odnoszący się do przedstawionego powyżej sporu. Przykładowo WSA w Bydgoszczy w wyroku z 15.7.2014 r., I SA/Bd 694/14, podkreślił raz jeszcze, że wykładnia, której dokonał organ podatkowy, jest niedopuszczalna, a skład wspólników spółki komandytowo-akcyjnej nie ma żadnego wpływu na datę, w której spółka stanie się podatnikiem PDOPr. Do kompetencji organów podatkowych nie należy tworzenie norm prawnych, a za takie uznać należy właśnie działanie organu polegające na uzależnianiu czasu trwania roku obrotowego spółki osobowej od roku podatkowego jej wspólników.

Pozostaje mieć nadzieję, że organy podatkowe potraktują te wyroki jako przypomnienie, że w wypracowywaniu własnego stanowiska powinny mieć jednak na uwadze obowiązujące przepisy prawa i przyjęte reguły jego wykładni.

Opracowanie i komentarz: Filip Wudarski, konsultant

Komentarze przygotowali eksperci z PwC