Miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych i reklamowych jest kraj, w którym znajduje się siedziba nabywcy tych usług, nawet jeżeli nabywca ten działa w Polsce w formie przedstawicielstwa.
Wyrok WSA w Warszawie z 28.7.2011 r., III SA/Wa 3326/10
Komentowany wyrok dotyczył spółki z siedzibą w Niemczech, działającej w Polsce w formie przedstawicielstwa, o którym mowa w art. 93–101 ustawy z 4.7.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807). Spółka ta nabywała w Polsce usługi telekomunikacyjne oraz reklamowe i w związku tym wystąpiła do właściwego naczelnika US o zwrot podatku od towarów i usług za okres od stycznia do grudnia 2008 r. na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 23.4.2004 r. w sprawie zwrotu podatku od towarów i usług niektórym podmiotom (Dz.U. z 2004 r. Nr 89, poz. 851).
Naczelnik US odmówił zwrotu, argumentując, że na podstawie art. 27 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 VATU, obowiązującego w tamtym okresie, usługi te powinny być opodatkowane w kraju, w którym znajduje się siedziba nabywcy lub stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego świadczona jest usługa. Ustalając, że zarówno siedziba spółki, jak i stałe miejsce prowadzenia przez nią działalności, dla którego świadczone były wyżej wspomniane usługi znajduje się w Niemczech, naczelnik przyjął, iż miejsce ich świadczenia znajdowało się w tym właśnie kraju. Konsekwentnie usługi te powinny być opodatkowane w Niemczech, a nie w Polsce, dlatego też faktury wystawiane na przedmiotowe usługi błędnie wskazywały jako nabywcę przedstawicielstwo spółki, a nie samą spółkę.
Dyrektor IS, po rozpoznaniu odwołania spółki, utrzymał w mocy decyzję organu I instancji, podzielając w całości jego stanowisko w sprawie. W skardze do WSA spółka podniosła, że miejsce świadczenia przedmiotowych usług powinno znajdować się w Polsce, jako kraju siedziby jej przedstawicielstwa, tj. w miejscu, gdzie usługi te zostały skonsumowane.
Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę, uznając stanowisko organów podatkowych za trafne. Sąd przyjął, iż miejsce świadczenia wspomnianych usług znajdowało się w Niemczech, tj. w kraju siedziby spółki, a nie w siedzibie przedstawicielstwa spółki w Polsce. Z tego względu otrzymane przez spółkę faktury nie uprawniały jej do otrzymania zwrotu VAT w procedurze dla podmiotów zagranicznych. Zdaniem WSA, znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy miało również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zgodnie z którym sam fakt wystawienia faktury nie może być podstawą do odliczenia VAT.
KomentarzKomentowany wyrok dotyczy stanu prawnego obowiązującego w 2008 r. Zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 27 ust. 3 pkt 2 i ust. 4 pkt 2 i 7 VATU, miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych i reklamowych na rzecz podatników mających siedzibę na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę było przede wszystkim miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona. Powołane przepisy stanowiły nieprecyzyjną implementację art. 56 CXII Dyrektywy VAT, który posługiwał się terminami odpowiednio „siedziba działalności gospodarczej” i „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.” Kluczowe znaczenie w sprawie miało ustalenie, czy ewentualnie miejscem stałego prowadzenia działalności przez spółkę, z którym można powiązać zakupione przez nią usługi, nie jest siedziba przedstawicielstwa spółki w Polsce. Ponieważ zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przedstawicielstwo nie wykonuje działalności gospodarczej, a służyć może jedynie prowadzeniu działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego, prawo wspólnotowe nakazuje, by w takiej sytuacji miejsce świadczenia usług znajdowało się w kraju siedziby usługobiorcy, czyli w Niemczech. Wydaje się, że możliwe byłoby podjęcie próby argumentacji opartej na fakcie, że w art. 27 ust. 3 VATU była mowa o stałym miejscu prowadzenia „działalności”, a nie tylko „działalności gospodarczej”. Uprawnione byłoby wówczas przyjęcie, że miejscem, dla którego świadczone były przedmiotowe usługi, była siedziba przedstawicielstwa spółki w Polsce, co skutkowałoby jej prawem do zwrotu VAT. Takiej interpretacji nie stałby na przeszkodzie wymóg prowspólnotowej wykładni prawa polskiego, gdyż nie można jej dokonywać na niekorzyść podatników (np. wyrok NSA z 23.3.2009 r., I FPS 6/08). Niemniej uzyskanie zwrotu VAT na podstawie takiej argumentacji wydaje się bardzo trudne w praktyce. |
Opracowanie i komentarz: Michał Tokarz, konsultant
Opracowanie oraz komentarz zostały przygotowane na podstawie ustnego uzasadnienia orzeczenia.
