Dnia 1.6.2017 r. weszła w życie ustawa z 7.4.2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw, która znowelizowała regulacje dotyczące postępowania administracyjnego. Zmiany, które nastąpiły w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz w Prawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi mają wpływ na szeroko rozumianą procedurę udostępniania informacji publicznej.
O ile przepisów ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257; dalej: KPA) nie stosuje się do postępowania o udostępnienie informacji publicznej (uregulowanego przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej), o tyle zmiany wprowadzone nowelizacją mają wpływ na postępowanie od momentu wydania decyzji administracyjnej o odmowie udostępnienia informacji publicznej. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 2 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1764), przepisy KPA stosuje się do decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej oraz o umorzeniu postępowania o udostępnienie informacji. Czerwcowa nowelizacja będzie miała też wpływ na postępowanie o ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego (uregulowane przepisami ustawy z 25.2.2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego; Dz.U. z 2016 r. poz. 352 ze zm.).
Cel nowelizacji
Celem nowelizacji jest rozwiązanie m.in. problemu „piętrowości” procedur administracyjnych poprzez usprawnienie postępowania i wprowadzenie instrumentów skracających czas jego trwania, zbyt częste wydawanie przez organy odwoławcze decyzji kasatoryjnych (czyli nierozstrzygających sprawy co do meritum, natomiast przekazujących sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji) oraz wprowadzenie bardziej partnerskiego podejścia administracji do obywateli (co ma związek z pogłębianiem zaufania obywateli do władzy publicznej).
Najważniejsze zmiany z uwagi na udostępnianie informacji publicznej | |
| 1. | Rozwinięcie regulacji w KPA zasad ogólnych, w tym przede wszystkim zasady prawdy obiektywnej (art. 7 KPA) oraz zasady pogłębiania zaufania (art. 8 KPA). |
| 2. | Rozszerzenie kompetencji organu odwoławczego – organ odwoławczy będzie mógł przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tych czynności organowi, który wydał decyzję, co ma ograniczyć liczbę wydawanych decyzji kasatoryjnych. |
| 3. | Kwestionowanie przez stronę decyzji kasatoryjnych będzie następowało w drodze sprzeciwu, a nie skargi; sąd administracyjny rozpatrujący sprzeciw na decyzję kasatoryjną będzie oceniał jedynie aspekt formalny wydania takiej decyzji. |
| 4. | Wprowadzenie ponaglenia – instrumentu prawnego, z którego strona będzie mogła korzystać w przypadku bezczynności organu lub przewlekłego prowadzenia postępowania. |
| 5. | Zlikwidowanie instytucji wezwania do usunięcia naruszenia prawa, odtąd skargę, m.in. na akt wyznaczający opłatę za dostęp do informacji publicznej, wnosić się będzie bez uprzedniego wzywania do usunięcia naruszenia prawa, w terminie 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu o wyznaczeniu opłaty. |
| 6. | Fakultatywność wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy – jeżeli od decyzji służy stronie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, będzie ona mogła wnieść od razu skargę na decyzję do sądu administracyjnego, bez skorzystania z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. |
| 7. | Termin do usunięcia braków formalnych pism w postępowaniu administracyjnym nie jest już sztywno określony, organ wyznacza termin „nie krótszy niż siedem dni” (może go więc wydłużyć, ale nie skrócić). |
| 8. | W pouczeniu decyzji należy poinformować o wysokości wpisu sądowego od skargi oraz o możliwości ubiegania się o zwolnienie z kosztów albo przyznania prawa pomocy, ponadto należy poinformować o możliwości zrzeczenia się odwołania oraz wniesienia skargi bez skorzystania z prawa do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. |
Szczegółowe omówienie ww. zmian w kontekście udostępniania informacji publicznej znajdą Państwo w artykule opublikowanym na stronie 38.
Bartosz Wilk,
Prawnik, wiceprezes stowarzyszenia Sieć Obywatelska Watchdog Polska
Podstawa prawna
- art. 7 i 8 ustawy z 14.6.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257)
- art. 16 ust. 2 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1764)
