WSA w Krakowie wydał wyrok potwierdzający możliwość opodatkowania przychodu otrzymanego przez uczestnika pracowniczego programu motywacyjnego w związku z realizacją praw w ramach przyznanych mu przez spółkę w postaci akcji wirtualnych jako dochodu z kapitałów pieniężnych. Sąd nawiązał do szerokiej definicji pochodnych instrumentów finansowych, uznając, że może ona obejmować również prawa z akcji wirtualnych. Wypłata może być zaś dokonywana w oparciu o kurs tych akcji. O praktyczne znaczenie wyroku zapytaliśmy Joannę Narkiewicz-Tarłowską, starszego menedżera w Zespole ds. Podatków Pracowniczych Działu Prawno-Podatkowego PwC.
Dochód uzyskiwany przez prezesa spółki w związku z otrzymaniem wynagrodzenia z tytułu realizacji praw z akcji wirtualnych zaliczyć należy do dochodu z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 PDOFizU. Niezbywalny charakter akcji wirtualnych, jak i to, że zawierają one elementy motywacyjne nie oznacza, że nie są to pochodne instrumenty finansowe. Dochód z akcji wirtualnych, wbrew stanowisku organu, nie stanowi zatem dochodu z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 7 PDOFizU - tak wynika z ustnego uzasadnienia wyroku WSA w Krakowie z 26.11.2013 r., I SA/Kr 1447/13.
Sprawa dotyczyła spółki akcyjnej, która mocą uchwały nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników wyemitowała akcje wirtualne, przyznane następnie jej prezesowi, w drodze odrębnej umowy. Nabyte przez prezesa akcje dawały mu prawo do otrzymania w przyszłości wypłaty gotówkowej równej wartości jednej zwykłej akcji spółki po wartości księgowej obliczonej według ostatniego zweryfikowanego sprawozdania, podzielonej przez liczbę akcji z prawem głosu lub też w takiej samej proporcji obliczonej wartości jednego udziału w kwocie pieniężnej, papierach wartościowych lub innej formie zapłaty jaka może być otrzymana za sprzedaż, wymianę akcji lub w publicznej ofercie. Na tym tle spółka powzięła wątpliwości co do sposobu opodatkowania przychodu osiągniętego przez prezesa. W celu ich rozstrzygnięcia spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację, w którym zapytała, czy prawidłowe jest jej stanowisko, zgodnie z którym akcje wirtualne są „innym równoważnym instrumentem finansowym rozliczanym pieniężnie” (w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d ObrInstrFinU), wobec czego dochód z ich zbycia powinien być opodatkowany zryczałtowaną stawką w wysokości 19% uzyskanego dochodu, jako przychód z kapitałów pieniężnych na podstawie art. 30b PDOFizU?
Organ podatkowy uznał to stanowisko za nieprawidłowe, w uzasadnieniu wskazując, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z przychodem z działalności wykonywanej osobiście (o której mowa w art. 13 ust. 7 PDOFizU), opodatkowanym według skali podatkowej.
Po wyczerpaniu toku instancyjnego spółka wniosła skargę do WSA. Sąd uwzględnił ją uznając, że z samego faktu, iż wypłata została dokonana na rzecz prezesa spółki nie można wyciągać wniosku, iż każdy dochód należy automatycznie zaliczyć do działalności wykonywanej osobiście. Przepis art. 13 pkt 7 PDOFizU odnosi się do pewnych specyficznych czynności, natomiast przy instrumentach finansowych prezes nie musi wykonywać żadnych obowiązków po to, by dochód uzyskać. W opinii sądu, wypłaty dokonywane w związku z uczestnictwem w programie motywacyjnym mogą opierać się nie tylko na wskaźnikach finansowych, ale również na wartościach takich jak kurs akcji. W ustnym uzasadnieniu sąd podkreślił jednak, że sprawa jest kontrowersyjna i zapewne wkrótce pojawi się rozstrzygające orzecznictwo NSA.
Jakie są praktyczne konsekwencje tego wyroku?
Potwierdza on prezentowane przez nas stanowisko, dotyczące opodatkowania wypłat opartych na pochodnych instrumentach finansowych. W mojej opinii spółka, a za nią sąd, przyjęły słuszne założenie, że mamy do czynienia z dochodem z kapitałów pieniężnych opodatkowanym 19% stawką PIT. Ponieważ występuje tu pochodny instrument finansowy, dochód powinien być opodatkowany w chwili realizacji praw z niego wynikających. Warto dodać, że definicja pochodnych instrumentach finansowych (zawarta w ObrInstrFinU, do której z kolei odsyła PDOFizU) ma charakter szeroki i otwarty – stąd z jednej strony możliwość uznania za instrument tego rodzaju praw opartych o wskaźniki finansowe, ale z drugiej strony występuje ryzyko wątpliwości interpretacyjnych. Dlatego też zawsze zalecamy naszym Klientom wystąpienie z wnioskiem o interpretację indywidualną, w celu potwierdzenia, że organy podatkowe podzielają nasz sposób kwalifikacji podatkowej konstrukcji wypłat, na której opiera się dany program motywacyjny. Nie sposób jednak nie zauważyć, że pozytywnych interpretacji (oraz wyroków) pojawia się coraz więcej.
Należy jednak podkreślić, że w kwestii ustalania konsekwencji podatkowych programów motywacyjnych tego typu bardzo ważne jest odpowiednie skonstruowanie ich parametrów, a zwłaszcza wskaźników, w oparciu o które dokonywane są wypłaty. Oferujemy naszym Klientom kompleksową pomoc w opracowaniu optymalnych rozwiązań w tym zakresie.
Na czym polegają programy motywacyjne tego typu i czym się różnią od tradycyjnych premii wypłacanych w gotówce?
Z jednej strony, mają większy walor motywacyjny, dzięki powiązaniu ze wskaźnikami finansowymi spółki. Z drugiej zaś, dają możliwość osiągnięcia realnych oszczędności podatkowych.
Warto zaznaczyć, że programy oparte na instrumentach pochodnych mogą przyjąć różne formy, takie jak np. wypłata nagrody w akcjach lub w gotówce, gdzie w wyniku realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych pracownik otrzymuje wypłatę w postaci rozliczenia pieniężnego. Istotne jest powiązanie wypłaty dokonywanej na rzecz beneficjentów programu z wynikami, wskaźnikami finansowymi spółki (np. zysk netto, EBITDA, wartość aktywów itp.).
Na gruncie podatkowym taka wypłata będzie opodatkowana również jak przychody z kapitałów pieniężnych. Warunkiem jest uznanie jej przedmiotu za pochodny instrument finansowy. Na gruncie komentowanego wyroku warto również podkreślić, że wypłaty dokonywane na rzecz beneficjentów programu mogą być oparte nie tylko na wskaźnikach finansowych sensu stricte, ale również np. na kursie akcji (w analizowanej sprawie – akcji wirtualnych). Występując z wnioskiem o interpretację indywidualną, uzyskujemy jednoznaczne potwierdzenie charakteru prawnego wypłaty. Przesądza to o korzystnym charakterze i bezpieczeństwie struktury.
Na jaką pomoc ze strony PwC mogą liczyć Klienci?
Oferujemy kompleksową pomoc w przygotowaniu projektu programu motywacyjnego z wykorzystaniem pochodnych instrumentów finansowych lub też modyfikację programu, który już w danej organizacji funkcjonuje. Pomożemy opracować projekt wniosku o interpretację indywidualną, a także – na dalszym etapie wdrażania programu – oferujemy wsparcie w przygotowaniu komunikacji do pracowników/członków zarządu przedstawiającej założenia oraz korzyści płynące z tego rodzaju programu motywacyjnego. Jeśli rozważają Państwo wdrożenie programu opartego na instrumentach pochodnych, lub modyfikację dotychczas istniejącej struktury, zapraszamy do kontaktu.
